خودارضایی: تفاوت میان نسخهها
مهدی مهدوی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''خودارضایی''' | <big>'''خودارضایی'''</big>؛ تحریک اندام حساس و خصوصی بدن برای کسب لذت جنسی. | ||
خودارضایی در صورتی رخ میدهد که فرد بدون ارتباط با فرد دیگر، اندام جنسی خود را تحریک کرده و به اوج لذت جنسی برسد. تکرار این عمل منجر به نوعی اعتیاد | خودارضایی در صورتی رخ میدهد که فرد بدون ارتباط با فرد دیگر، اندام جنسی خود را تحریک کرده و به اوج لذت جنسی برسد. تکرار این عمل منجر به نوعی اعتیاد میشود. اگر فرد برای درمان آن اقدام نکند، در معرض انواع آسیبهای جسمی، روانی و معنوی قرار خواهد گرفت. فرد مبتلا میتواند با شناسایی دلایل و انگیزههای خودارضایی و مدیریت آنها اقدام به ترک این عمل کند تا از خسارتهای آن نجات یابد. | ||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
خودارضایی بهمعنای تحریک اندام جنسی برای رسیدن به لذت جنسی است.<ref>واژههای مصوب فرهنگستان، ذیل واژه خودارضایی، | خودارضایی بهمعنای تحریک اندام جنسی برای رسیدن به لذت جنسی است.<ref>واژههای مصوب فرهنگستان، ذیل واژه خودارضایی، وبسایت واژهیاب. </ref> فرد با روشهای نابهنجار مثل تصور صحنههای شهوتزا اقدام به تحریک اندامهای حساس بدن خود میکند تا به اوج لذت جنسی برسد. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1319421/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%AD%D8%B0%D9%81-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D9%87%D9%85%D8%AC%D9%86%D8%B3%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%A مرعشی، «نقد حذف خودارضایی و همجنسگرایی از فهرست اختلالات جنسی در DSM»، 1395ش، ص9].</ref> | ||
==خودارضایی در یهودیت و تائوئیسم== | ==خودارضایی در یهودیت و تائوئیسم== | ||
در برخی شاخههای یهود خودارضایی جنس مذكر ممنوع است. در تائوئیسم که یك آیین قدیمی چینی است، مردان از خودارضایی منع شدهند و اعتقاد بر این است که خودارضایی باعث تخلیه انرژی از بدن و مانع ادامه حیات هارمونیک میشود. همچنین اعتقاد بر این است که خودارضایی زنان، عمرشان را کاهش | در برخی شاخههای یهود خودارضایی جنس مذكر ممنوع است. در تائوئیسم که یك آیین قدیمی چینی است، مردان از خودارضایی منع شدهند و اعتقاد بر این است که خودارضایی باعث تخلیه انرژی از بدن و مانع ادامه حیات هارمونیک میشود. همچنین اعتقاد بر این است که خودارضایی زنان، عمرشان را کاهش میدهد و بیماریهای ناعلاج در آنان ایجاد میکند.<ref>[https://article.tebyan.net/403245/%D8%AD%D9%83%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D9%86%D8%A7-%D9%88-%D9%87%D9%85%D8%AC%D9%86%D8%B3-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%89-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8-%D9%88-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%8A%DA%AF%D «حكم استمنا و همجنسبازى در مذاهب و ادیان دیگر»، وبسایت تبیان.]</ref> | ||
==اسلام و خودارضایی== | ==اسلام و خودارضایی== | ||
مواجهه اسلام با خودارضایی متناسب با هستی و نیاز جنسی انسان است. در دین اسلام طبیعت و جسم انسان حیکمانه و هدفمند و نیازمند حراست، تکریم و احترام است. نیاز جنسی و | مواجهه اسلام با خودارضایی متناسب با هستی و نیاز جنسی انسان است. در دین اسلام طبیعت و جسم انسان حیکمانه و هدفمند و نیازمند حراست، تکریم و احترام است. نیاز جنسی و ارگانهای جنسی نیز بهگونهای طراحی شدهاند که زن و مرد با هم تعامل داشته باشند؛ از این رو خودارضایی با توجه به اینکه رفتاری فردی و فارغ از تعامل زناشویی است، با فلسفه وجودی نیاز جنسی (مثل توالد) منافات دارد. خودارضایی به تشکیل و تحکیم خانواده نیز آسیب میزند و زمینهساز آسیبهای فردی، خانوادگی و اجتماعی است. بدین جهت جزو انحرافات و رفتارهای آسیبزا محسوب میشود و از نظر آموزههای دینی حرام و ترک آن واجب است.<ref>ا[https://profdoc.um.ac.ir/articles/a/1088640.pdf صغرینکاح و مهاجر بعد، «کاوشی کیفی در عوامل سوقدهنده دختران نوجوان به خودارضایی از منظر الگوی تربیت جنسی خانواده محور مبتنی بر رشد»، 1399ش، ص8.]</ref> | ||
==فرهنگهای بدون خودارضایی== | ==فرهنگهای بدون خودارضایی== | ||
در برخی از فرهنگها رفتاری به اسم خودارضایی وجود ندارد. برخی از پژوهشگران با بررسی میدانی در قبیله آکاها و انگاندو درکنگو که فارغ از تبلیغات رسانهای جنسی رشد کرده بودند، به این نتیجه رسیدند که هیچکدام از افراد انتخاب شده قبل از ازدواج خودارضایی نداشتهند و بعد از ازدواج هم فقط معنی رابطه جنسی با همسر را تجربه کرده بودند. <ref>[https://mesbetala.com/lack-of-masturbation-in-primitive-tribes/ «افشاگری: عدم وجود خودارضایی در قبایل بدوی»، | در برخی از فرهنگها رفتاری به اسم خودارضایی وجود ندارد. برخی از پژوهشگران با بررسی میدانی در قبیله آکاها و انگاندو درکنگو که فارغ از تبلیغات رسانهای جنسی رشد کرده بودند، به این نتیجه رسیدند که هیچکدام از افراد انتخاب شده قبل از ازدواج خودارضایی نداشتهند و بعد از ازدواج هم فقط معنی رابطه جنسی با همسر را تجربه کرده بودند. <ref>[https://mesbetala.com/lack-of-masturbation-in-primitive-tribes/ «افشاگری: عدم وجود خودارضایی در قبایل بدوی»، وبسایت مس به طلا.]</ref> | ||
==علائم اعتیاد به خودارضایی== | ==علائم اعتیاد به خودارضایی== | ||
خودارضایی در نسخههای قبلی DSM<ref> -Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.</ref> (مجموعه راهنمای تشخیصی اختلالات روانی) نوعی اختلال روانی محسوب میشد؛ ولی در سال 1373ش، این فعالیت نابهنجار جنسی از لیست اختلالات این مجموعه حذف شد؛<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1319421/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%AD%D8%B0%D9%81-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D9%87%D9%85%D8%AC%D9%86%D8%B3%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8% | خودارضایی در نسخههای قبلی DSM<ref> -Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.</ref> (مجموعه راهنمای تشخیصی اختلالات روانی) نوعی اختلال روانی محسوب میشد؛ ولی در سال 1373ش، این فعالیت نابهنجار جنسی از لیست اختلالات این مجموعه حذف شد؛<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1319421/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%AD%D8%B0%D9%81-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D9%87%D9%85%D8%AC%D9%86%D8%B3%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-dsm مرعشی، «نقد حذف خودارضایی و همجنسگرایی از فهرست اختلالات جنسی در DSM»، 1395ش، ص9.]</ref> از این رو خودارضایی در این منبع یک اختلال روانی قابل تشخیص نیست و معیارهای دقیقی برای تشخیص اعتیاد به خودارضایی وجود ندارد .<ref>«۷ [https://beheshtiyan.ir/mag/symptoms-of-masturbation-addiction/ نشانه اعتیاد به خودارضایی»، وبسایت مجله سلامت دکتر بهشتیان.]</ref> البته این رفتار زمانی که شروع به ایجاد مشکل میکند یا بهعنوان مکانیزم مقابلهای استفاده میشود، یک اختلال رفتاری محسوب خواهد شد <ref>[https://recovered.org/addiction/behaviors/masturbation-addiction <nowiki>[https://recovered.org/addiction/behaviors/masturbation-addiction Cozma & Langdon, "Masturbation Addiction",] Recovered website</nowiki>]</ref>و روانشناس میتواند با بررسی علایم تشخیص دهد که فرد برای حل مشکل نیاز به درمان دارد یا خیر. | ||
برخی از علایم اعتیاد به خودارضایی عبارت است از: | برخی از علایم اعتیاد به خودارضایی عبارت است از: | ||
*صرف وقت زیاد بابت خودارضایی؛ | |||
*آسیب به زندگی شخصی یا شغلی؛ | |||
*ترجیح خودارضایی بر کارهای دیگر؛ | |||
*اقدام به خودارضایی در مکانهای عمومی یا مکانهای غیرمعمول؛ | |||
*استفاده از خودارضایی برای مقابله با احساسات منفی خود مثل اضطراب؛ | |||
*فکر کردن به خودارضایی در اغلب موارد؛ <ref>«۷ [https://beheshtiyan.ir/mag/symptoms-of-masturbation-addiction/ نشانه اعتیاد به خودارضایی»، وبسایت مجله سلامت دکتر بهشتیان].</ref> | |||
*احساس شرمندگی نسبت به خودارضاییهای مکرر؛ | |||
*لذت نبردن از سرگرمیهای قبلی. <ref>[https://www.salamatomehr.com/articles/article/1981%F0%9F%91%88 «خودارضایی (علل، عوارض، پیشگیری)»، وبسایت سلامت و مهر.]</ref> | |||
==دلایل خودارضایی== | ==دلایل خودارضایی== | ||
دلایل متعددی | دلایل متعددی میتواند زمینهساز ابتلا به خودارضایی شود که عبارت است از: | ||
*دلایل محیطی و اجتماعی | |||
دلایل محیطی متعددی میتوانند عامل خودارضایی شوند؛ از قبیل چالش ارتباطی نوجوان با والدین، فشارهای روانی در خانواده و روابط بیحد و مرز با جنس مخالف،<ref> [http://fsh.fatemiyehshiraz.ac.ir/fa/Article/31868/FullText اصغرینکاح و مهاجر بعد، «کاوشی کیفی در عوامل سوقدهنده دختران نوجوان به خودارضایی از منظر الگوی تربیت جنسی خانواده محور مبتنی بر رشد»، 1399ش، ص7.]</ref> رفاقت با افراد ناباب و تهاجم فرهنگی و فضای مجازی. <ref>[https://civilica.com/doc/1035615/ احمدپور، «استمناء؛ علل و عوامل و راههای پیشگیری و درمان»، 1398ش.]</ref> | |||
*دلایل روانشناختی | |||
برخی از دلایل روانشناختی نیز سوقدهنده فرد به سمت خودارضایی هستند؛ از قبیل تخیلات جنسی، باورهای نادرست در مورد خودارضایی، اعتیاد به پورنوگرافی<ref> [http://fsh.fatemiyehshiraz.ac.ir/fa/Article/31868/FullText اصغرینکاح و مهاجر بعد، «کاوشی کیفی در عوامل سوقدهنده دختران نوجوان به خودارضایی از منظر الگوی تربیت جنسی خانواده محور مبتنی بر رشد»، 1399ش، ص7.]</ref> و عقده حقارت. <ref>[https://civilica.com/doc/1035615/ احمدپور، «استمناء؛ علل و عوامل و راههای پیشگیری و درمان»، 1398ش.]</ref> | |||
==پیامدهای خودارضایی== | |||
الف- آسیبهای جسمی<br> | |||
از جمله ضررهای جسمی ناشی از خودارضایی عبارت است از:<br> | |||
ریزش مو، خستگی، تأثیرمنفی بر حافظه و تمرکز، تاری دید، زودانزالی،<ref>[https://borna.news/fa/news/648383/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%D8%AF-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA «عوارض خودارضایی بیش از حد چیست؟»، خبرگزاری برنا.]</ref> بیاختیاری ادرار <ref>-[https://tahavol.online/complications-of-masturbation/ «عوارض خودارضایی از نظر علمی و مذهبی (از خرافات تا واقعیت)»، وبسایت تحول آنلاین]</ref> و بدتر شدن وضعیت واریکوسل.<ref>[https://drkarami.com/845/%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%A6%DB%8C.html کرمی، حسین، «پاسخهای علمی دکتر کرمی درباره خودارضایی»، وبسایت دکتر حسین کرمی.]</ref> | |||
ب- آسیبهای روانی<br> | |||
#وسواس بیاختیاری؛ برخی از پژوهشگران در بررسی میدانی به این نتیجه رسیدند که بین وسواس بیاختیاری و خودارضایی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. <ref>[https://journal.rums.ac.ir/browse.php?a_id=3783&slc_lang=fa&sid=1&ftxt=1&html=1 مرعشی و محرابیان، «بررسی همبستگی وسواس ـ بیاختیاری، تکانشگری، سلامت معنوی و عزتنفس با خودارضایی جنسی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز در سال ۱۳۹۵ش»، 1396ش، ص1138.]</ref> | |||
#کاهش عزتنفس؛ | |||
#تبدیل شدن به یک راهحل اشتباه جهت فرار از مشکلات؛ <ref>[https://tahavol.online/complications-of-masturbation/ «عوارض خودارضایی از نظر علمی و مذهبی (از خرافات تا واقعیت)»، وبسایت تحول آنلاین.] </ref> | |||
#افسردگی. <ref>[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1275690/ Husted & Edwards, "Personality correlates of male sexual arousal and behavior", Arch Sex Behav 5: (56)].</ref> | |||
ج – آسیبهای اجتماعی<br> | |||
خودارضایی میتواند منجر به سستی روابط اجتماعی، انزوای فرد از اجتماع، بیمیلی به ازدواج، تأخیر ازدواج و افت تحصیلی شود. <ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/95268/%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7 خودارضایی آسیبها و درمانها»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> | |||
د -آسیبهای معنوی<br> | |||
فرد مبتلا در روز قیامت از نگاه الهی محروم شده و دچار عذابی دردناک میشود.<ref>صدوق، خصال، 1362ش، ص106.</ref> در برخی منابع دینی از چنین فردی بهعنوان ملعون یاد شده است. <ref>[https://www.hadithlib.com/rolls/view/2800022/%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D9%8A%D9%89 خودارضایی»، پایگاه کتابخانه احادیث شیعه].</ref> | |||
برخی پژوهشگران بهصورت میدانی به بررسی رابطه بین سلامت معنوی و عزتنفس با خودارضایی جنسی پرداختند و به این نتیجه دست یافتند که بین آنها رابطه منفی و معناداری وجود دارد. <ref>[https://journal.rums.ac.ir/browse.php?a_id=3783&slc_lang=fa&sid=1&ftxt=1&html=1 مرعشی و محرابیان، «بررسی همبستگی وسواس ـ بیاختیاری، تکانشگری، سلامت معنوی و عزتنفس با خودارضایی جنسی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز در سال ش۱۳۹۵»، 1396ش، ص1138].</ref> | |||
==عوارض خودارضایی در دختران== | |||
با توجه به اینکه خودارضایی رفتار جنسی بدون تعامل با همسر است و از منظر روانشناختی نیز عادتی آسیبزا است، میتواند آینده دختران در مقام همسری و مادری را تحت تأثیر قرار دهد. <ref>[https://profdoc.um.ac.ir/articles/a/1088640.pdf اصغرینکاح و مهاجر بعد، «کاوشی کیفی در عوامل سوقدهنده دختران نوجوان به خودارضایی از منظر الگوی تربیت جنسی خانواده محور مبتنی بر رشد»، 1399ش، ص12].</ref> | |||
==خودارضایی و رابطه زناشویی== | |||
#کاهش رضایت جنسی در رابطه زناشویی؛ برخی از پژوهشگران در یک مطالعه مروری با بررسی 22 مقاله در مورد رابطه بین خودارضایی انفرادی و رضایت جنسی به این نتیجه رسیدند که حدود 71 درصد مطالعات حاکی از رابطه منفی بین خودارضایی و رضایت جنسی در مردان است. <ref>[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38255122/ Cervilla et al, "Relationship between Solitary Masturbation and Sexual Satisfaction: A Systematic Review", Healthcare 12: (1).]</ref> | |||
#پیشبینی خودارضایی بیشتر در صورت نارضایتی جنسی از تعامل با همسر؛ در مطالعهای گسترده که برخی از پژوهشگران در میان 7648 مرد و 8090 زن انجام دادند، در مردان 64درصد و در زنان 35درصد احساس نارضایتی از رابطه جنسی با همسر، پیشبینی میکرد خودارضایی بیشتری انجام خواهند داد. <ref>[https://www.psychologytoday.com/us/blog/women-who-stray/201705/masturbation-and-marriage Ley & Ma, "Masturbation and Marriage", Psychology Today.]</ref> | |||
#ایجاد احساس ناکافی بودن در همسر فرد مبتلا؛ خودارضایی فرد میتواند حس ناکافی بودن را در همسر وی ایجاد کند. اگر همسرش متوجه شود که او خودارضایی میکند، ممکن است این حس را پیدا کند که برای او کافی نیست یا اینکه همسرش از ارتباط جنسی با او خسته شده است و به حد کافی خشنودی جنسی را ایجاد نمیکند. <ref>[https://www.drsosha.com/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%AC%D9%84%D9%87-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA/m-and-m/ «رابطه بین خودارضایی و رابطه زناشویی چیست؟»، وبسایت دکتر سوشا مرجع تخصصی پزشکی و سلامت.]</ref> | |||
خودارضایی میتواند | |||
==راهکارهای کنترل خودارضایی== | |||
==خودارضایی | |||
برای مدیریت و کنترل خودارضایی راهکارهایی وجود دارد از جمله: | برای مدیریت و کنترل خودارضایی راهکارهایی وجود دارد از جمله: | ||
* تقویت حیا از خداوند؛ <ref>[https://civilica.com/doc/1035615/ احمدپور، «استمناء؛ علل و عوامل و راههای پیشگیری و درمان»، 1398ش.]</ref> | *تقویت حیا از خداوند؛ <ref>[https://civilica.com/doc/1035615/ احمدپور، «استمناء؛ علل و عوامل و راههای پیشگیری و درمان»، 1398ش.]</ref> | ||
* | * | ||
* ازدواج؛ از طریق ازدواج فرد | *ازدواج؛ از طریق ازدواج فرد میتواند غریزه جنسی خود را به صورت مشروع ارضا کند. <ref>[https://www.sistani.org/persian/qa/0812/ «پرسش و پاسخ استمناء (خود ارضایی)»، وبسایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آیتالله سیستانی.]</ref> | ||
* ورزش؛ غریزه جنسی میل سرکشی است و برای کنترل بهینه آن لازم است فرد بر روی جسم و روح خود کار کند. وقتی فرد انرژی ذهنی و جسمی خود را صرف امور مفید در طول روز کند، کمتر تحت تاثیر فشار جنسی قرار خواهد گرفت. در ضمن چون بر اثر ورزش سوخت و ساز بدن بالا رفته و در پایان روز فرد خسته | *ورزش؛ غریزه جنسی میل سرکشی است و برای کنترل بهینه آن لازم است فرد بر روی جسم و روح خود کار کند. وقتی فرد انرژی ذهنی و جسمی خود را صرف امور مفید در طول روز کند، کمتر تحت تاثیر فشار جنسی قرار خواهد گرفت. در ضمن چون بر اثر ورزش سوخت و ساز بدن بالا رفته و در پایان روز فرد خسته میشود، کمتر دچار بیخوابی در شب خواهد شد و این تخلیه انرژی فرصت توجه و تمایل به خودارضایی را میگیرد. <ref> [https://zendeghima.ir/bargozideh/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D9%87%D8%B4-%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C/ «ورزش و ترک خودارضایی»، وبسایت زندگی ما.]</ref> | ||
* دوری از محتوای جنسی؛ دوری از محتوای جنسی (فیلمها، تصاویر و اصوات جنسی) کمک میکند فرد احساس نیاز کمتری به خودارضایی داشته باشد. <ref>ا[https://esanj.ir/mag/what-is-masturbation-addiction#:~:text=%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF%20%D8%A8%D9%87%20%D8%AE%D9%88%D8%AF%20%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%8C%20%D8%AE%D9%88%D8%AF,%D8%B1%D8%A7%20%D8%AA%D8%AD%D8%AA%20%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%20%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%20%D8%AF%D9%87 عتیاد به خودارضایی چیست؟»، | *دوری از محتوای جنسی؛ دوری از محتوای جنسی (فیلمها، تصاویر و اصوات جنسی) کمک میکند فرد احساس نیاز کمتری به خودارضایی داشته باشد. <ref>ا[https://esanj.ir/mag/what-is-masturbation-addiction#:~:text=%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF%20%D8%A8%D9%87%20%D8%AE%D9%88%D8%AF%20%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%8C%20%D8%AE%D9%88%D8%AF,%D8%B1%D8%A7%20%D8%AA%D8%AD%D8%AA%20%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%20%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%20%D8%AF%D9%87 عتیاد به خودارضایی چیست؟»، وبسایت مجله ایسنج.]</ref> | ||
* اجتناب از | *اجتناب از دوستیهای نامشروع با جنس مخالف؛ | ||
* دوری از تنهایی؛ | *دوری از تنهایی؛ | ||
* روزه گرفتن؛ | *روزه گرفتن؛ | ||
* پرهیز از خوردن غذاهایی که تحریک جنسی میکنند؛ مانند پیاز، فلفل و گوشت قرمز. | *پرهیز از خوردن غذاهایی که تحریک جنسی میکنند؛ مانند پیاز، فلفل و گوشت قرمز. | ||
* دوری از خیالپردازی و مشغول شدن به فعالیتهای مفید؛<ref> [https://www.islamquest.net/fa/archive/fa1083 «راه خلاصی از استمناء را توضیح دهید؟»، | *دوری از خیالپردازی و مشغول شدن به فعالیتهای مفید؛<ref> [https://www.islamquest.net/fa/archive/fa1083 «راه خلاصی از استمناء را توضیح دهید؟»، وبسایت اسلام کوئیست.]</ref> | ||
* خودداری از پوشیدن | *خودداری از پوشیدن لباسهای تنگ و جذاب؛ | ||
* مراجعه به متخصص؛ اگر فرد به تنهایی | *مراجعه به متخصص؛ اگر فرد به تنهایی نمیتواند این عادت را ترک کند، نیاز به کمک یک متخصص روانشناس دارد. <ref>[https://shokranehcc.com/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C/ «مشاوره ترک خودارضایی»، مرکز مشاوره شکرانه.]</ref> | ||
==پروتکل روانشناسی کنترل خودارضایی== | ==پروتکل روانشناسی کنترل خودارضایی== | ||
برخی از محققان برای کنترل خودارضایی پروتکل ویژهای با تأکید بر رویکرد اسلامی طراحی کردهاند. این پروتکل در قالب شش جلسه طراحی شده که ساختار و محتوای کلی آن عبارت است از: | برخی از محققان برای کنترل خودارضایی پروتکل ویژهای با تأکید بر رویکرد اسلامی طراحی کردهاند. این پروتکل در قالب شش جلسه طراحی شده که ساختار و محتوای کلی آن عبارت است از: | ||
در جلسه اول به اجرای | *در جلسه اول به اجرای پرسشنامههای اضطراب و افسردگی، بررسی شرایط مراجع برای استفاده از برنامه درمانی، برقراری رابطه درمانی، آشنا کردن مراجع با پروتکل کنترل خودارضایی و ارائه تکلیف پرداخته میشود.<br> | ||
در جلسه دوم «هدفشناسی» بهعنوان مؤلفه اصلی در نظر گرفته میشود. در این جلسه به بررسی اهداف مراجع، وضعیت فعلی او، قاطعیت مراجع برای ترک خودارضایی و ارائه تکلیف پرداخته میشود. | *در جلسه دوم «هدفشناسی» بهعنوان مؤلفه اصلی در نظر گرفته میشود. در این جلسه به بررسی اهداف مراجع، وضعیت فعلی او، قاطعیت مراجع برای ترک خودارضایی و ارائه تکلیف پرداخته میشود.<br> | ||
در جلسه سوم، مؤلفه اصلی شناخت حوزههای خودکنترلی (افکار و هیجان در موقعیت مشکلساز) است. موضوعاتی که در این جلسه به آن پرداخته میشود، عبارتند از: بررسی عناصر و حوزههای خودکنترلی، ارائه شیوههای اسلام در ارتقای حوزه2های خودکنترلی، شناسایی موقعیتهای مشکلساز منتهی به خودارضایی و ارائه تکلیف. | *در جلسه سوم، مؤلفه اصلی شناخت حوزههای خودکنترلی (افکار و هیجان در موقعیت مشکلساز) است. موضوعاتی که در این جلسه به آن پرداخته میشود، عبارتند از: بررسی عناصر و حوزههای خودکنترلی، ارائه شیوههای اسلام در ارتقای حوزه2های خودکنترلی، شناسایی موقعیتهای مشکلساز منتهی به خودارضایی و ارائه تکلیف.<br> | ||
در جلسه چهارم به شناسایی روشهای بازدارنده مانند مهار هیجان، افکار و رفتار در موقعیت مشکلساز پرداخته میشود. در این جلسه اقدام به بررسی عوامل ضعف خودکنترلی، توصیف مراحل چهارگانه خودکنترلی اسلامی (مشارطه، مراقبه، محاسبه و مقابله)، ارائه راهکارهای عملی اسلام برای کنترل خودارضایی، شناسایی | *در جلسه چهارم به شناسایی روشهای بازدارنده مانند مهار هیجان، افکار و رفتار در موقعیت مشکلساز پرداخته میشود. در این جلسه اقدام به بررسی عوامل ضعف خودکنترلی، توصیف مراحل چهارگانه خودکنترلی اسلامی (مشارطه، مراقبه، محاسبه و مقابله)، ارائه راهکارهای عملی اسلام برای کنترل خودارضایی، شناسایی روشهای مقابله با موقعیت2های مشکلساز و ارائه تکلیف میشود.<br> | ||
در جلسه پنجم مؤلفه اصلی «شناخت دشواریهای خودکنترلی» است. در این جلسه در مورد احتمال بازگشت به خودارضایی، بررسی راههای جلوگیری از آن، عملی کردن | *در جلسه پنجم مؤلفه اصلی «شناخت دشواریهای خودکنترلی» است. در این جلسه در مورد احتمال بازگشت به خودارضایی، بررسی راههای جلوگیری از آن، عملی کردن راهحلهای مقابله با موقعیتهای مشکلساز، بررسی احتمال بروز و شیوههای مقابله با موقعیتهای جدید مشکلساز و ارائه تکلیف صحبت میشود.<br> | ||
در جلسه ششم اقدام به جمعبندی میشود. در این جلسه وضعیت فعلی مراجع با اجرای پرسشنامههای اضطراب و افسردگی و همچنین میزان دسترسی به اهداف بررسی میشود. سپس جلسات | *در جلسه ششم اقدام به جمعبندی میشود. در این جلسه وضعیت فعلی مراجع با اجرای پرسشنامههای اضطراب و افسردگی و همچنین میزان دسترسی به اهداف بررسی میشود. سپس جلسات جمعبندی شده و بررسی میشود که آیا مراجع نیاز به پیگیری مجدد دارد یا خیر. <ref> [https://profdoc.um.ac.ir/articles/a/1087298.pdf آذربادکان و دیگران، «تدوین پروتکل خودارضایی؛ با تأکید بر رویکرد اسلامی و امکانسنجی آن: تک آزمودنی»، 1399ش، ص73 و 85.] </ref> | ||
روش برخورد با خودارضایی کودکان | |||
==روش برخورد با خودارضایی کودکان== | |||
در صورت ابتلا کودک به خودارضایی مناسب است به نکات ذیل توجه شود: | در صورت ابتلا کودک به خودارضایی مناسب است به نکات ذیل توجه شود: | ||
# سرزنش نکردن؛ | #سرزنش نکردن؛ | ||
# مشغول کردن کودک به فعالیتهای دیگر؛ والدین باید تلاش کنند کودک خود را به فعالیتهای دیگری وادار کنند. لذت بردن کودک از فعالیتهای دیگر مانع از تمایل مجدد او به خودارضایی میشود.<ref>[https://www.paziresh24.com/blog/23970/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%85-%D9%88-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86/ «علت خودارضایی در کودکان و | #مشغول کردن کودک به فعالیتهای دیگر؛ والدین باید تلاش کنند کودک خود را به فعالیتهای دیگری وادار کنند. لذت بردن کودک از فعالیتهای دیگر مانع از تمایل مجدد او به خودارضایی میشود.<ref>[https://www.paziresh24.com/blog/23970/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%85-%D9%88-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86/ «علت خودارضایی در کودکان و راههای درمان آن»، وبسایت پذیرش 24.]</ref> از جمله فعالیتهایی که میتوان کودک را تشویق به آنها کرد، ورزش، بازی، مطالعه و گفتوگو است. <ref>[https://mahmid.ir/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%86/ علل و راههای درمان خودارضایی در کودکان چیست؟»، وبسایت مهمید.]</ref> | ||
# ایجاد محیط امن و صمیمی در خانه. <ref>[https://www.paziresh24.com/blog/23970/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%85-%D9%88-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86/ «علت خودارضایی در کودکان و | #ایجاد محیط امن و صمیمی در خانه. <ref>[https://www.paziresh24.com/blog/23970/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%85-%D9%88-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86/ «علت خودارضایی در کودکان و راههای درمان آن»، وبسایت پذیرش 24.] </ref> | ||
==احکام فقهی خودارضایی== | ==احکام فقهی خودارضایی== | ||
این عمل از لحاظ شرعی حرام بوده <ref>[https://www.sistani.org/persian/qa/0812/ «پرسش و پاسخ استمناء (خود ارضایی)»، وبسایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آیتالله سیستانی.]</ref> و گناه کبیره محسوب میشود <ref>[http://lib.eshia.ir/10608/1/728/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D8%A9 فاضل لنکرانی، محمد، تفصيل الشريعة- الحدود، 1381ش، ج1، ص728]؛ [http://lib.eshia.ir/10088/41/647/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D9%86%D9%89 | این عمل از لحاظ شرعی حرام بوده <ref>[https://www.sistani.org/persian/qa/0812/ «پرسش و پاسخ استمناء (خود ارضایی)»، وبسایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آیتالله سیستانی.]</ref> و گناه کبیره محسوب میشود <ref>[http://lib.eshia.ir/10608/1/728/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D8%A9 فاضل لنکرانی، محمد، تفصيل الشريعة- الحدود، 1381ش، ج1، ص728]؛ [http://lib.eshia.ir/10088/41/647/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D9%86%D9%89 نجفیجواهری، جواهر الكلام فی شرح شرائع الاسلام، 1361ش، ج41، ص647]؛ [https://makarem.ir/ahkam/fa/category/index/45157/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A1 «حکم استمناء»، وبسایت جامع المسایل آیت الله مکارم.]</ref> و توبه از آن نیز واجب است.<ref> [https://www.sistani.org/persian/qa/0812/ «پرسش و پاسخ استمناء (خودارضایی)»، وبسایت دفتر مرجع عالیقدر آیتالله سیستانی.]</ref> این عمل باعث بطلان روزه هم میشود.<ref>[http://lib.eshia.ir/50101/1/332/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A1 سیستانی، توضيح المسائل، 1415ق، ج1، ص332.] ؛ [http://lib.eshia.ir/50092/1/274/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A1 خوئی، توضیح المسائل، 1412ق، ج1، ص274.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*«۷ نشانه اعتیاد به خودارضایی»، | *«۷ نشانه اعتیاد به خودارضایی»، وبسایت مجله سلامت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: 2 اردیبهشت 1401ش. | ||
*احمدپور، علی، «استمناء؛ علل و عوامل و | *احمدپور، علی، «استمناء؛ علل و عوامل و راههای پیشگیری و درمان»، دومین همایش ملی آسیبهای اجتماعی، اردبیل، 1398ش. | ||
* | *اصغرینکاح، سید محسن و مهاجر بعد، زهرا، «کاوشی کیفی در عوامل سوقدهنده دختران نوجوان به خودارضایی از منظر الگوی تربیت جنسی خانوادهمحور مبتنی بر رشد»، خانواده و سلامت جنسی، دوره 2، شماره 1، 1399ش. | ||
*آذربادکان، فاطمه و دیگران، «تدوین پروتکل خودارضایی؛ با تأکید بر رویکرد اسلامی و | *آذربادکان، فاطمه و دیگران، «تدوین پروتکل خودارضایی؛ با تأکید بر رویکرد اسلامی و امکانسنجی آن: تک آزمودنی»، روانشناسی و دین، سال 13، شماره 4، 1399ش. | ||
*«اعتیاد به خودارضایی چیست؟»، | *«اعتیاد به خودارضایی چیست؟»، وبسایت مجله ایسنج، تاریخ درج مطلب: 4 آبان 1400ش. | ||
*«افشاگری: عدم وجود خودارضایی در قبایل بدوی»، | *«افشاگری: عدم وجود خودارضایی در قبایل بدوی»، وبسایت مس به طلا، تاریخ بازدید: 13 فروردین 1403ش. | ||
*«پرسش و پاسخ «استمناء (خودارضایی)»، | *«پرسش و پاسخ «استمناء (خودارضایی)»، وبسایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: 22 اسفند 1402ش. | ||
*«حکم استمناء»، وبسایت جامع المسایل | *«حکم استمناء»، وبسایت جامع المسایل آیتالله مکارم، تاریخ بازدید: 22 اسفند 1402ش. | ||
*«حكم استمناء و | *«حكم استمناء و همجنسبازى در مذاهب و ادیان دیگر»، وبسایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 3 بهمن 1396ش. | ||
*«خودارضایی»، پایگاه کتابخانه احادیث شیعه، تاریخ بازدید: 24 اسفند 1402ش. | *«خودارضایی»، پایگاه کتابخانه احادیث شیعه، تاریخ بازدید: 24 اسفند 1402ش. | ||
*خوئی، سید ابوالقاسم، توضیح المسائل، قم، مهر، 1412ق. | *خوئی، سید ابوالقاسم، توضیح المسائل، قم، مهر، 1412ق. | ||
*«خودارضایی (علل، عوارض، پیشگیری)»، | *«خودارضایی (علل، عوارض، پیشگیری)»، وبسایت سلامت و مهر، تاریخ درج مطلب: 9 مهر 1398ش. | ||
*«راه خلاصی از استمناء را توضیح دهید؟»، | *«راه خلاصی از استمناء را توضیح دهید؟»، وبسایت اسلام کوئیست، تاریخ درج مطلب: 21 بهمن 1399ش. | ||
*سیستانی، سیدعلی، توضیح المسائل، قم، مهر، 1415ق. | *سیستانی، سیدعلی، توضیح المسائل، قم، مهر، 1415ق. | ||
*صدوق، محمد بن علی، خصال، قم، جامعه مدرسين، 1362ش. | *صدوق، محمد بن علی، خصال، قم، جامعه مدرسين، 1362ش. | ||
*فاضل موحدی لنگرانی، محمد، تفصیل الشریعه-الحدود، قم، مركز فقه الائمه الاطهار (ع)، 1381ش. | *فاضل موحدی لنگرانی، محمد، تفصیل الشریعه-الحدود، قم، مركز فقه الائمه الاطهار (ع)، 1381ش. | ||
*«علت خودارضایی در کودکان و | *«علت خودارضایی در کودکان و راههای درمان آن»، وبسایت پذیرش 24، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1403. | ||
*«علل و | *«علل و راههای درمان خودارضایی در کودکان چیست؟»، وبسایت مهمید، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1403. | ||
*عمید، حسن، فرهنگ فارسی، | *عمید، حسن، فرهنگ فارسی، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: 23 اسفند 1402ش. | ||
*«عوارض خودارضایی از نظر علمی و مذهبی (از خرافات تا واقعیت)»، | *«عوارض خودارضایی از نظر علمی و مذهبی (از خرافات تا واقعیت)»، وبسایت تحول آنلاین، درج مطلب: 31 اردیبهشت 1402ش. | ||
*«عوارض خودارضایی بیش از حد چیست؟»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 21 آذر 1396ش. | *«عوارض خودارضایی بیش از حد چیست؟»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 21 آذر 1396ش. | ||
*کرمی، حسین، | *کرمی، حسین، «پاسخهای علمی دکتر کرمی درباره خودارضایی»، وبسایت دکتر حسین کرمی، تاریخ بازدید: 22 اسفند 1402ش. | ||
*مرعشی، سیدعلی، «نقد حذف خودارضایی و | *مرعشی، سیدعلی، «نقد حذف خودارضایی و همجنسگرایی از فهرست اختلالات جنسی در DSM»، مطالعات تحول در علوم انسانی، سال 4، شماره 7، 1395ش. | ||
*مرعشی، علی و محرابیان، طاهره، «بررسی همبستگی وسواس ـ | *مرعشی، علی و محرابیان، طاهره، «بررسی همبستگی وسواس ـ بیاختیاری، تکانشگری، سلامت معنوی و عزت-نفس با خودارضایی جنسی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 1395ش»، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دوره 16، شماره 12، ۱۳۹۶ش. | ||
*«مشاوره ترک خودارضایی»، مرکز مشاوره شکرانه، تاریخ بازدید: 24 اسفند 1402ش. | *«مشاوره ترک خودارضایی»، مرکز مشاوره شکرانه، تاریخ بازدید: 24 اسفند 1402ش. | ||
* | *نجفیجواهری، محمدحسن، جواهر الكلام فی شرح شرائع الاسلام، محقق: محمود قوچانی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1362ش. | ||
*- واژههای مصوب فرهنگستان، | *- واژههای مصوب فرهنگستان، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: 23 اسفند 1402ش. | ||
*-«ورزش و ترک خودارضایی»، | *-«ورزش و ترک خودارضایی»، وبسایت زندگی ما، تاریخ بازدید مطلب: 21 فروردین 1403ش. | ||
*Cervilla Oscar et al. 2024. "Relationship between Solitary Masturbation and Sexual Satisfaction: A Systematic Review". Healthcare (Basel) 12. | *Cervilla Oscar et al. 2024. "Relationship between Solitary Masturbation and Sexual Satisfaction: A Systematic Review". Healthcare (Basel) 12. | ||
*Cozma, Ioana & Langdon, Kimberly, "Masturbation Addiction", Recovered website, Last updated: 12 February 2024. | *Cozma, Ioana & Langdon, Kimberly, "Masturbation Addiction", Recovered website, Last updated: 12 February 2024. | ||
*Husted JR & Edwards AE. 1976. "Personality correlates of male sexual arousal and behavior", Arch Sex Behav 5. | *Husted JR & Edwards AE. 1976. "Personality correlates of male sexual arousal and behavior", Arch Sex Behav 5. | ||
*ley, David & Ma, Lybi , " Masturbation and Marriage", Psychology Today, Data of Upload: 17 May 2017. | *ley, David & Ma, Lybi , " Masturbation and Marriage", Psychology Today, Data of Upload: 17 May 2017. | ||
[[رده: ویکیرز]] | |||
[[رده: سلامت روانی]] | |||
[[رده: درمان]] |
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۵
خودارضایی؛ تحریک اندام حساس و خصوصی بدن برای کسب لذت جنسی.
خودارضایی در صورتی رخ میدهد که فرد بدون ارتباط با فرد دیگر، اندام جنسی خود را تحریک کرده و به اوج لذت جنسی برسد. تکرار این عمل منجر به نوعی اعتیاد میشود. اگر فرد برای درمان آن اقدام نکند، در معرض انواع آسیبهای جسمی، روانی و معنوی قرار خواهد گرفت. فرد مبتلا میتواند با شناسایی دلایل و انگیزههای خودارضایی و مدیریت آنها اقدام به ترک این عمل کند تا از خسارتهای آن نجات یابد.
مفهومشناسی
خودارضایی بهمعنای تحریک اندام جنسی برای رسیدن به لذت جنسی است.<ref>واژههای مصوب فرهنگستان، ذیل واژه خودارضایی، وبسایت واژهیاب. </ref> فرد با روشهای نابهنجار مثل تصور صحنههای شهوتزا اقدام به تحریک اندامهای حساس بدن خود میکند تا به اوج لذت جنسی برسد. <ref>مرعشی، «نقد حذف خودارضایی و همجنسگرایی از فهرست اختلالات جنسی در DSM»، 1395ش، ص9.</ref>
خودارضایی در یهودیت و تائوئیسم
در برخی شاخههای یهود خودارضایی جنس مذكر ممنوع است. در تائوئیسم که یك آیین قدیمی چینی است، مردان از خودارضایی منع شدهند و اعتقاد بر این است که خودارضایی باعث تخلیه انرژی از بدن و مانع ادامه حیات هارمونیک میشود. همچنین اعتقاد بر این است که خودارضایی زنان، عمرشان را کاهش میدهد و بیماریهای ناعلاج در آنان ایجاد میکند.<ref>«حكم استمنا و همجنسبازى در مذاهب و ادیان دیگر»، وبسایت تبیان.</ref>
اسلام و خودارضایی
مواجهه اسلام با خودارضایی متناسب با هستی و نیاز جنسی انسان است. در دین اسلام طبیعت و جسم انسان حیکمانه و هدفمند و نیازمند حراست، تکریم و احترام است. نیاز جنسی و ارگانهای جنسی نیز بهگونهای طراحی شدهاند که زن و مرد با هم تعامل داشته باشند؛ از این رو خودارضایی با توجه به اینکه رفتاری فردی و فارغ از تعامل زناشویی است، با فلسفه وجودی نیاز جنسی (مثل توالد) منافات دارد. خودارضایی به تشکیل و تحکیم خانواده نیز آسیب میزند و زمینهساز آسیبهای فردی، خانوادگی و اجتماعی است. بدین جهت جزو انحرافات و رفتارهای آسیبزا محسوب میشود و از نظر آموزههای دینی حرام و ترک آن واجب است.<ref>اصغرینکاح و مهاجر بعد، «کاوشی کیفی در عوامل سوقدهنده دختران نوجوان به خودارضایی از منظر الگوی تربیت جنسی خانواده محور مبتنی بر رشد»، 1399ش، ص8.</ref>
فرهنگهای بدون خودارضایی
در برخی از فرهنگها رفتاری به اسم خودارضایی وجود ندارد. برخی از پژوهشگران با بررسی میدانی در قبیله آکاها و انگاندو درکنگو که فارغ از تبلیغات رسانهای جنسی رشد کرده بودند، به این نتیجه رسیدند که هیچکدام از افراد انتخاب شده قبل از ازدواج خودارضایی نداشتهند و بعد از ازدواج هم فقط معنی رابطه جنسی با همسر را تجربه کرده بودند. <ref>«افشاگری: عدم وجود خودارضایی در قبایل بدوی»، وبسایت مس به طلا.</ref>
علائم اعتیاد به خودارضایی
خودارضایی در نسخههای قبلی DSM<ref> -Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.</ref> (مجموعه راهنمای تشخیصی اختلالات روانی) نوعی اختلال روانی محسوب میشد؛ ولی در سال 1373ش، این فعالیت نابهنجار جنسی از لیست اختلالات این مجموعه حذف شد؛<ref>مرعشی، «نقد حذف خودارضایی و همجنسگرایی از فهرست اختلالات جنسی در DSM»، 1395ش، ص9.</ref> از این رو خودارضایی در این منبع یک اختلال روانی قابل تشخیص نیست و معیارهای دقیقی برای تشخیص اعتیاد به خودارضایی وجود ندارد .<ref>«۷ نشانه اعتیاد به خودارضایی»، وبسایت مجله سلامت دکتر بهشتیان.</ref> البته این رفتار زمانی که شروع به ایجاد مشکل میکند یا بهعنوان مکانیزم مقابلهای استفاده میشود، یک اختلال رفتاری محسوب خواهد شد <ref>[https://recovered.org/addiction/behaviors/masturbation-addiction Cozma & Langdon, "Masturbation Addiction",] Recovered website</ref>و روانشناس میتواند با بررسی علایم تشخیص دهد که فرد برای حل مشکل نیاز به درمان دارد یا خیر. برخی از علایم اعتیاد به خودارضایی عبارت است از:
- صرف وقت زیاد بابت خودارضایی؛
- آسیب به زندگی شخصی یا شغلی؛
- ترجیح خودارضایی بر کارهای دیگر؛
- اقدام به خودارضایی در مکانهای عمومی یا مکانهای غیرمعمول؛
- استفاده از خودارضایی برای مقابله با احساسات منفی خود مثل اضطراب؛
- فکر کردن به خودارضایی در اغلب موارد؛ <ref>«۷ نشانه اعتیاد به خودارضایی»، وبسایت مجله سلامت دکتر بهشتیان.</ref>
- احساس شرمندگی نسبت به خودارضاییهای مکرر؛
- لذت نبردن از سرگرمیهای قبلی. <ref>«خودارضایی (علل، عوارض، پیشگیری)»، وبسایت سلامت و مهر.</ref>
دلایل خودارضایی
دلایل متعددی میتواند زمینهساز ابتلا به خودارضایی شود که عبارت است از:
- دلایل محیطی و اجتماعی
دلایل محیطی متعددی میتوانند عامل خودارضایی شوند؛ از قبیل چالش ارتباطی نوجوان با والدین، فشارهای روانی در خانواده و روابط بیحد و مرز با جنس مخالف،<ref> اصغرینکاح و مهاجر بعد، «کاوشی کیفی در عوامل سوقدهنده دختران نوجوان به خودارضایی از منظر الگوی تربیت جنسی خانواده محور مبتنی بر رشد»، 1399ش، ص7.</ref> رفاقت با افراد ناباب و تهاجم فرهنگی و فضای مجازی. <ref>احمدپور، «استمناء؛ علل و عوامل و راههای پیشگیری و درمان»، 1398ش.</ref>
- دلایل روانشناختی
برخی از دلایل روانشناختی نیز سوقدهنده فرد به سمت خودارضایی هستند؛ از قبیل تخیلات جنسی، باورهای نادرست در مورد خودارضایی، اعتیاد به پورنوگرافی<ref> اصغرینکاح و مهاجر بعد، «کاوشی کیفی در عوامل سوقدهنده دختران نوجوان به خودارضایی از منظر الگوی تربیت جنسی خانواده محور مبتنی بر رشد»، 1399ش، ص7.</ref> و عقده حقارت. <ref>احمدپور، «استمناء؛ علل و عوامل و راههای پیشگیری و درمان»، 1398ش.</ref>
پیامدهای خودارضایی
الف- آسیبهای جسمی
از جمله ضررهای جسمی ناشی از خودارضایی عبارت است از:
ریزش مو، خستگی، تأثیرمنفی بر حافظه و تمرکز، تاری دید، زودانزالی،<ref>«عوارض خودارضایی بیش از حد چیست؟»، خبرگزاری برنا.</ref> بیاختیاری ادرار <ref>-«عوارض خودارضایی از نظر علمی و مذهبی (از خرافات تا واقعیت)»، وبسایت تحول آنلاین</ref> و بدتر شدن وضعیت واریکوسل.<ref>کرمی، حسین، «پاسخهای علمی دکتر کرمی درباره خودارضایی»، وبسایت دکتر حسین کرمی.</ref>
ب- آسیبهای روانی
- وسواس بیاختیاری؛ برخی از پژوهشگران در بررسی میدانی به این نتیجه رسیدند که بین وسواس بیاختیاری و خودارضایی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. <ref>مرعشی و محرابیان، «بررسی همبستگی وسواس ـ بیاختیاری، تکانشگری، سلامت معنوی و عزتنفس با خودارضایی جنسی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز در سال ۱۳۹۵ش»، 1396ش، ص1138.</ref>
- کاهش عزتنفس؛
- تبدیل شدن به یک راهحل اشتباه جهت فرار از مشکلات؛ <ref>«عوارض خودارضایی از نظر علمی و مذهبی (از خرافات تا واقعیت)»، وبسایت تحول آنلاین. </ref>
- افسردگی. <ref>Husted & Edwards, "Personality correlates of male sexual arousal and behavior", Arch Sex Behav 5: (56).</ref>
ج – آسیبهای اجتماعی
خودارضایی میتواند منجر به سستی روابط اجتماعی، انزوای فرد از اجتماع، بیمیلی به ازدواج، تأخیر ازدواج و افت تحصیلی شود. <ref>خودارضایی آسیبها و درمانها»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref>
د -آسیبهای معنوی
فرد مبتلا در روز قیامت از نگاه الهی محروم شده و دچار عذابی دردناک میشود.<ref>صدوق، خصال، 1362ش، ص106.</ref> در برخی منابع دینی از چنین فردی بهعنوان ملعون یاد شده است. <ref>خودارضایی»، پایگاه کتابخانه احادیث شیعه.</ref>
برخی پژوهشگران بهصورت میدانی به بررسی رابطه بین سلامت معنوی و عزتنفس با خودارضایی جنسی پرداختند و به این نتیجه دست یافتند که بین آنها رابطه منفی و معناداری وجود دارد. <ref>مرعشی و محرابیان، «بررسی همبستگی وسواس ـ بیاختیاری، تکانشگری، سلامت معنوی و عزتنفس با خودارضایی جنسی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز در سال ش۱۳۹۵»، 1396ش، ص1138.</ref>
عوارض خودارضایی در دختران
با توجه به اینکه خودارضایی رفتار جنسی بدون تعامل با همسر است و از منظر روانشناختی نیز عادتی آسیبزا است، میتواند آینده دختران در مقام همسری و مادری را تحت تأثیر قرار دهد. <ref>اصغرینکاح و مهاجر بعد، «کاوشی کیفی در عوامل سوقدهنده دختران نوجوان به خودارضایی از منظر الگوی تربیت جنسی خانواده محور مبتنی بر رشد»، 1399ش، ص12.</ref>
خودارضایی و رابطه زناشویی
- کاهش رضایت جنسی در رابطه زناشویی؛ برخی از پژوهشگران در یک مطالعه مروری با بررسی 22 مقاله در مورد رابطه بین خودارضایی انفرادی و رضایت جنسی به این نتیجه رسیدند که حدود 71 درصد مطالعات حاکی از رابطه منفی بین خودارضایی و رضایت جنسی در مردان است. <ref>Cervilla et al, "Relationship between Solitary Masturbation and Sexual Satisfaction: A Systematic Review", Healthcare 12: (1).</ref>
- پیشبینی خودارضایی بیشتر در صورت نارضایتی جنسی از تعامل با همسر؛ در مطالعهای گسترده که برخی از پژوهشگران در میان 7648 مرد و 8090 زن انجام دادند، در مردان 64درصد و در زنان 35درصد احساس نارضایتی از رابطه جنسی با همسر، پیشبینی میکرد خودارضایی بیشتری انجام خواهند داد. <ref>Ley & Ma, "Masturbation and Marriage", Psychology Today.</ref>
- ایجاد احساس ناکافی بودن در همسر فرد مبتلا؛ خودارضایی فرد میتواند حس ناکافی بودن را در همسر وی ایجاد کند. اگر همسرش متوجه شود که او خودارضایی میکند، ممکن است این حس را پیدا کند که برای او کافی نیست یا اینکه همسرش از ارتباط جنسی با او خسته شده است و به حد کافی خشنودی جنسی را ایجاد نمیکند. <ref>«رابطه بین خودارضایی و رابطه زناشویی چیست؟»، وبسایت دکتر سوشا مرجع تخصصی پزشکی و سلامت.</ref>
راهکارهای کنترل خودارضایی
برای مدیریت و کنترل خودارضایی راهکارهایی وجود دارد از جمله:
- تقویت حیا از خداوند؛ <ref>احمدپور، «استمناء؛ علل و عوامل و راههای پیشگیری و درمان»، 1398ش.</ref>
- ازدواج؛ از طریق ازدواج فرد میتواند غریزه جنسی خود را به صورت مشروع ارضا کند. <ref>«پرسش و پاسخ استمناء (خود ارضایی)»، وبسایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آیتالله سیستانی.</ref>
- ورزش؛ غریزه جنسی میل سرکشی است و برای کنترل بهینه آن لازم است فرد بر روی جسم و روح خود کار کند. وقتی فرد انرژی ذهنی و جسمی خود را صرف امور مفید در طول روز کند، کمتر تحت تاثیر فشار جنسی قرار خواهد گرفت. در ضمن چون بر اثر ورزش سوخت و ساز بدن بالا رفته و در پایان روز فرد خسته میشود، کمتر دچار بیخوابی در شب خواهد شد و این تخلیه انرژی فرصت توجه و تمایل به خودارضایی را میگیرد. <ref> «ورزش و ترک خودارضایی»، وبسایت زندگی ما.</ref>
- دوری از محتوای جنسی؛ دوری از محتوای جنسی (فیلمها، تصاویر و اصوات جنسی) کمک میکند فرد احساس نیاز کمتری به خودارضایی داشته باشد. <ref>اعتیاد به خودارضایی چیست؟»، وبسایت مجله ایسنج.</ref>
- اجتناب از دوستیهای نامشروع با جنس مخالف؛
- دوری از تنهایی؛
- روزه گرفتن؛
- پرهیز از خوردن غذاهایی که تحریک جنسی میکنند؛ مانند پیاز، فلفل و گوشت قرمز.
- دوری از خیالپردازی و مشغول شدن به فعالیتهای مفید؛<ref> «راه خلاصی از استمناء را توضیح دهید؟»، وبسایت اسلام کوئیست.</ref>
- خودداری از پوشیدن لباسهای تنگ و جذاب؛
- مراجعه به متخصص؛ اگر فرد به تنهایی نمیتواند این عادت را ترک کند، نیاز به کمک یک متخصص روانشناس دارد. <ref>«مشاوره ترک خودارضایی»، مرکز مشاوره شکرانه.</ref>
پروتکل روانشناسی کنترل خودارضایی
برخی از محققان برای کنترل خودارضایی پروتکل ویژهای با تأکید بر رویکرد اسلامی طراحی کردهاند. این پروتکل در قالب شش جلسه طراحی شده که ساختار و محتوای کلی آن عبارت است از:
- در جلسه اول به اجرای پرسشنامههای اضطراب و افسردگی، بررسی شرایط مراجع برای استفاده از برنامه درمانی، برقراری رابطه درمانی، آشنا کردن مراجع با پروتکل کنترل خودارضایی و ارائه تکلیف پرداخته میشود.
- در جلسه دوم «هدفشناسی» بهعنوان مؤلفه اصلی در نظر گرفته میشود. در این جلسه به بررسی اهداف مراجع، وضعیت فعلی او، قاطعیت مراجع برای ترک خودارضایی و ارائه تکلیف پرداخته میشود.
- در جلسه سوم، مؤلفه اصلی شناخت حوزههای خودکنترلی (افکار و هیجان در موقعیت مشکلساز) است. موضوعاتی که در این جلسه به آن پرداخته میشود، عبارتند از: بررسی عناصر و حوزههای خودکنترلی، ارائه شیوههای اسلام در ارتقای حوزه2های خودکنترلی، شناسایی موقعیتهای مشکلساز منتهی به خودارضایی و ارائه تکلیف.
- در جلسه چهارم به شناسایی روشهای بازدارنده مانند مهار هیجان، افکار و رفتار در موقعیت مشکلساز پرداخته میشود. در این جلسه اقدام به بررسی عوامل ضعف خودکنترلی، توصیف مراحل چهارگانه خودکنترلی اسلامی (مشارطه، مراقبه، محاسبه و مقابله)، ارائه راهکارهای عملی اسلام برای کنترل خودارضایی، شناسایی روشهای مقابله با موقعیت2های مشکلساز و ارائه تکلیف میشود.
- در جلسه پنجم مؤلفه اصلی «شناخت دشواریهای خودکنترلی» است. در این جلسه در مورد احتمال بازگشت به خودارضایی، بررسی راههای جلوگیری از آن، عملی کردن راهحلهای مقابله با موقعیتهای مشکلساز، بررسی احتمال بروز و شیوههای مقابله با موقعیتهای جدید مشکلساز و ارائه تکلیف صحبت میشود.
- در جلسه ششم اقدام به جمعبندی میشود. در این جلسه وضعیت فعلی مراجع با اجرای پرسشنامههای اضطراب و افسردگی و همچنین میزان دسترسی به اهداف بررسی میشود. سپس جلسات جمعبندی شده و بررسی میشود که آیا مراجع نیاز به پیگیری مجدد دارد یا خیر. <ref> آذربادکان و دیگران، «تدوین پروتکل خودارضایی؛ با تأکید بر رویکرد اسلامی و امکانسنجی آن: تک آزمودنی»، 1399ش، ص73 و 85. </ref>
روش برخورد با خودارضایی کودکان
در صورت ابتلا کودک به خودارضایی مناسب است به نکات ذیل توجه شود:
- سرزنش نکردن؛
- مشغول کردن کودک به فعالیتهای دیگر؛ والدین باید تلاش کنند کودک خود را به فعالیتهای دیگری وادار کنند. لذت بردن کودک از فعالیتهای دیگر مانع از تمایل مجدد او به خودارضایی میشود.<ref>«علت خودارضایی در کودکان و راههای درمان آن»، وبسایت پذیرش 24.</ref> از جمله فعالیتهایی که میتوان کودک را تشویق به آنها کرد، ورزش، بازی، مطالعه و گفتوگو است. <ref>علل و راههای درمان خودارضایی در کودکان چیست؟»، وبسایت مهمید.</ref>
- ایجاد محیط امن و صمیمی در خانه. <ref>«علت خودارضایی در کودکان و راههای درمان آن»، وبسایت پذیرش 24. </ref>
احکام فقهی خودارضایی
این عمل از لحاظ شرعی حرام بوده <ref>«پرسش و پاسخ استمناء (خود ارضایی)»، وبسایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آیتالله سیستانی.</ref> و گناه کبیره محسوب میشود <ref>فاضل لنکرانی، محمد، تفصيل الشريعة- الحدود، 1381ش، ج1، ص728؛ نجفیجواهری، جواهر الكلام فی شرح شرائع الاسلام، 1361ش، ج41، ص647؛ «حکم استمناء»، وبسایت جامع المسایل آیت الله مکارم.</ref> و توبه از آن نیز واجب است.<ref> «پرسش و پاسخ استمناء (خودارضایی)»، وبسایت دفتر مرجع عالیقدر آیتالله سیستانی.</ref> این عمل باعث بطلان روزه هم میشود.<ref>سیستانی، توضيح المسائل، 1415ق، ج1، ص332. ؛ خوئی، توضیح المسائل، 1412ق، ج1، ص274.</ref>
پانویس
منابع
- «۷ نشانه اعتیاد به خودارضایی»، وبسایت مجله سلامت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: 2 اردیبهشت 1401ش.
- احمدپور، علی، «استمناء؛ علل و عوامل و راههای پیشگیری و درمان»، دومین همایش ملی آسیبهای اجتماعی، اردبیل، 1398ش.
- اصغرینکاح، سید محسن و مهاجر بعد، زهرا، «کاوشی کیفی در عوامل سوقدهنده دختران نوجوان به خودارضایی از منظر الگوی تربیت جنسی خانوادهمحور مبتنی بر رشد»، خانواده و سلامت جنسی، دوره 2، شماره 1، 1399ش.
- آذربادکان، فاطمه و دیگران، «تدوین پروتکل خودارضایی؛ با تأکید بر رویکرد اسلامی و امکانسنجی آن: تک آزمودنی»، روانشناسی و دین، سال 13، شماره 4، 1399ش.
- «اعتیاد به خودارضایی چیست؟»، وبسایت مجله ایسنج، تاریخ درج مطلب: 4 آبان 1400ش.
- «افشاگری: عدم وجود خودارضایی در قبایل بدوی»، وبسایت مس به طلا، تاریخ بازدید: 13 فروردین 1403ش.
- «پرسش و پاسخ «استمناء (خودارضایی)»، وبسایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: 22 اسفند 1402ش.
- «حکم استمناء»، وبسایت جامع المسایل آیتالله مکارم، تاریخ بازدید: 22 اسفند 1402ش.
- «حكم استمناء و همجنسبازى در مذاهب و ادیان دیگر»، وبسایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 3 بهمن 1396ش.
- «خودارضایی»، پایگاه کتابخانه احادیث شیعه، تاریخ بازدید: 24 اسفند 1402ش.
- خوئی، سید ابوالقاسم، توضیح المسائل، قم، مهر، 1412ق.
- «خودارضایی (علل، عوارض، پیشگیری)»، وبسایت سلامت و مهر، تاریخ درج مطلب: 9 مهر 1398ش.
- «راه خلاصی از استمناء را توضیح دهید؟»، وبسایت اسلام کوئیست، تاریخ درج مطلب: 21 بهمن 1399ش.
- سیستانی، سیدعلی، توضیح المسائل، قم، مهر، 1415ق.
- صدوق، محمد بن علی، خصال، قم، جامعه مدرسين، 1362ش.
- فاضل موحدی لنگرانی، محمد، تفصیل الشریعه-الحدود، قم، مركز فقه الائمه الاطهار (ع)، 1381ش.
- «علت خودارضایی در کودکان و راههای درمان آن»، وبسایت پذیرش 24، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1403.
- «علل و راههای درمان خودارضایی در کودکان چیست؟»، وبسایت مهمید، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1403.
- عمید، حسن، فرهنگ فارسی، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: 23 اسفند 1402ش.
- «عوارض خودارضایی از نظر علمی و مذهبی (از خرافات تا واقعیت)»، وبسایت تحول آنلاین، درج مطلب: 31 اردیبهشت 1402ش.
- «عوارض خودارضایی بیش از حد چیست؟»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 21 آذر 1396ش.
- کرمی، حسین، «پاسخهای علمی دکتر کرمی درباره خودارضایی»، وبسایت دکتر حسین کرمی، تاریخ بازدید: 22 اسفند 1402ش.
- مرعشی، سیدعلی، «نقد حذف خودارضایی و همجنسگرایی از فهرست اختلالات جنسی در DSM»، مطالعات تحول در علوم انسانی، سال 4، شماره 7، 1395ش.
- مرعشی، علی و محرابیان، طاهره، «بررسی همبستگی وسواس ـ بیاختیاری، تکانشگری، سلامت معنوی و عزت-نفس با خودارضایی جنسی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 1395ش»، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دوره 16، شماره 12، ۱۳۹۶ش.
- «مشاوره ترک خودارضایی»، مرکز مشاوره شکرانه، تاریخ بازدید: 24 اسفند 1402ش.
- نجفیجواهری، محمدحسن، جواهر الكلام فی شرح شرائع الاسلام، محقق: محمود قوچانی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1362ش.
- - واژههای مصوب فرهنگستان، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: 23 اسفند 1402ش.
- -«ورزش و ترک خودارضایی»، وبسایت زندگی ما، تاریخ بازدید مطلب: 21 فروردین 1403ش.
- Cervilla Oscar et al. 2024. "Relationship between Solitary Masturbation and Sexual Satisfaction: A Systematic Review". Healthcare (Basel) 12.
- Cozma, Ioana & Langdon, Kimberly, "Masturbation Addiction", Recovered website, Last updated: 12 February 2024.
- Husted JR & Edwards AE. 1976. "Personality correlates of male sexual arousal and behavior", Arch Sex Behav 5.
- ley, David & Ma, Lybi , " Masturbation and Marriage", Psychology Today, Data of Upload: 17 May 2017.