لباس شهرت از دیدگاه فقها

لباس شهرت از دیدگاه فقها؛ لباسی زننده، غیرمعمول و سبب انگشت‌نما شدن.

لباس شهرت، موجب مشهور و شناخته شدنِ نامتعارف فرد شده و جایگاه پوشندۀ این نوع لباس از نظر فردی و اجتماعی تضعیف می‌شود.

مفهوم‌شناسی

لباسی که از نظر جنس، رنگ، دوخت، مدل و هر چیز دیگری مانند گران‌قیمتی یا کهنه بودن، موجب انگشت‌نما شدن انسان است، لباس شهرت نامیده می‌شود.<ref>«پوشیدن لباس شهرت و چسبان»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>

معیار لباس شهرت

لباس شهرت بر اساس آداب‌ورسوم هر جامعه تعریف می‌شود. معیار لباس شهرت با توجه به زمان و مکان متفاوت است، چه اینکه برخی لباس‌های محلی اگر در مکان و زمان خودش پوشیده شوند کاملاً مرسوم هستند؛ اما اگر در زمان و مکان مناسبی پوشیده نشوند مصداقی از لباس شهرت هستند.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه، 1412ق، ج5، ص17.</ref> در آموزه‌های دینی، شاخص‌هایی برای لباس شهرت تعیین شده است:

لباس شهرت از سر خودخواهی و با قصد خودنمایی انتخاب شده است،<ref>پورامینی، پیامبر و جوان امروز، 1388ش، ص60.</ref> خلاف عرف بوده و به‌شکلی غیرمعمول است که نظیر آن را کسی نپوشیده<ref>فرهنگ و اجتماع، بی‌تا، ص1474.</ref> و به‌قصد مشهور شدن پوشیده می‌شود.<ref>«لباس شهرت»، دانشنامۀ ویکی‌فقه.</ref>

لباس شهرت در روايات

آموزه‌های دینی، شهرت يافتن و انگشت‌نما شدن به‌واسطۀ پوشیدن لباس غیرِمعمول و نامتعارف را امری ناپسند می‌دانند. رسول خدا چنین پوششی را مورد غضب الهی و موجب خواری فرد دانسته<ref>خمینی، آداب نماز، 1413ق، ج1، ص90.</ref> و همچنین پوشیدن لباس شهرت در دنیا را موجب پوشاندن لباس ذلت در آخرت می‌دانند.<ref> ميرباقري، ترجمۀ مكارم الاخلاق حسن بن فضل طبرسى، 1365ش، ج1، ص219.</ref> پوشیدن لباس خیره‌کننده، گران‌قیمت، غیرمعمول و کهنه که برای ریا‌کاری و جلب توجه باشد، مطلوب دین نیست. این نوع پوشش همراه با حس خودبرتربینی و انگشت‌نما شدن است که موجب ارتکاب گناه می‌شود.<ref>رکنی لموکی، احكام آراستگى ظاهرى، 1386ش، ج1، ص67.</ref> حضرت علی پوششی را توصیه کرد‌ه‌اند که مانعِ عیب‌دار شدن و موجب رغبت مردم باشد.<ref> اسحاقی، علی علیه السلام محور وحدت، 1386ش، ص171.</ref> امام صادق نیز دراین‌باره بهترین لباس برای مردم هر زمانه را لباس اهل آن زمان دانسته‌اند.<ref>حرّ عاملی، وسائل الشیعه، 1412ق، ج3، ص348.</ref>

لباس شهرت در دیدگاه امام خمینی

از نظر امام خمینی، پوشیدن لباس شهرت، در افزایشِ میل نفسانی و تمایل قلبی انسان به دنیا، اثر گذاشته و فخر‌فروشی، تکبر، ریا و دل‌بستگی به دنیا و تعصب جاهلانه را در انسان تقویت و یا ایجاد می‌کند. ایشان از پوشش فاخرِ برخلافِ حد معمول و متعارف نهی کرده‌‌اند.<ref>خمینی، آداب الصلاة، 1388ش، ص89-88.</ref>

حکم شرعی پوشیدن لباس شهرت

زمانی که پوشيدن لباس شهرت همراه با هتک حرمت و خوارى شخص در دیدِ مردم باشد، پوشيدن آن حرام است و در صورتی که هتک حرمت نداشته و فقط در حد انگشت‌نما شدن فرد باشد، نظر مراجع در حرمت یا کراهتِ پوشش آن متفاوت است.<ref>خمینی، رساله توضیح المسایل (مراجع)، بی‌تا، ج1، ص467.</ref> اگر چه فقها اختلافی در حرمت پوشیدن لباس شهرت ندارند، اما معنا و مصداق لباس شهرت بین فقها اختلافی است.<ref>«مصداق و مفهوم صحیح لباس شهرت»، پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید. </ref>

نماز خواندن با لباس شهرت

در نمازخواندن با لباس شهرت بین مراجع تقلید، اختلاف نظر وجود دارد. برخی نماز خواندن با لباس شهرت را موجب باطل شدن نماز و برخی آن را صحیح می‌دانند. برخی از مراجع نیز پوشش لباس شهرت در مواضع ضروریِ نماز مثل عورت را موجب باطل شدن نماز دانسته‌اند.<ref>خمینی، رساله توضیح المسایل (مراجع)، بی‌تا، ج1، ص467.</ref>

منابع

• اسحاقی، سید حسین، علی علیه‌السلام محور وحدت، قم، دفتر عقل، 1386ش.
• «بیان قرآن کریم پیرامون لباس»، پایگاه خبری تحلیلی صراط، تاریخ درج مطلب: 25 اردیبهشت 1390ش.
• پورامینی، محمدباقر، پیامبر و جوان امروز، قم، کتاب طه، 1388ش.
• «پوشیدن لباس شهرت و چسبان»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 26 اسفند 1398ش.
• حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، بیروت، دار احياء التراث، 1412ق.
• خمینی، روح‌الله و سایر مراجع، رساله توضیح المسائل (مراجع)، جامعه مدرسین حوزۀ علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، بی‌تا.
• خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸ش.
• خمینی، روح‌الله، آداب نماز، قم، عروج مؤسسة تنظيم ونشر آثار الإمام الخميني، 1413ق.
• رکنی لموکی، محمد تقی، احكام آراستگى ظاهرى، قم، نمایندگی ولی فقیه ادارۀ آموزش‌های عقيدتی سياسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1386ش.
• صافی گلپایگانی، لطف‌الله، پاسخ کوتاه به 570 پرسش از احکام، قم، دفتر تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی حاج شیخ لطف‌الله صافی گلپایگانی، 1394ش.
• فصلنامۀ پژوهشی پرسش‌ها و پاسخ‌های دينی صباح، مركز مطالعات و پاسخ‌گو به شبهات حوزه‌های علمیه، سال چهارم، شماره 17-18 پاييز و زمستان 1384ش.
• «لباس شهرت»، دانشنامۀ ویکی فقه، تاریخ بازدید: 4 آذر 1401ش.
• «لباس شهرت و استثناهای آن»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی، تاریخ درج مطلب: 30 آذر 1392ش.
• «معیار لباس شهرت چیست؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 26 اسفند 1398ش.
• «مصداق و مفهوم صحیح لباس شهرت»، پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید، تاریخ درج مطلب: 4 اسفند 1399ش.
• ميرباقري، سید ابراهیم، ترجمۀ مكارم الاخلاق حسن بن فضل طبرسى، تهران، فراهانی، 1365ش.