وسواس فکری در رابطه زناشویی

وسواس فکری در رابطه زناشویی؛ نوعی اختلال فکری در رابطه زناشویی.

وسواس فکری در رابطه زناشویی، اختلالی است که زندگی همسران را نشانه می‌رود و گاهی موجب فروپاشی زندگی مشترک می‌شود. عواملی در ایجاد این اختلال دخیل هستند که با ترفندها، دقت نظر و تلاش می‌توان از آنها رهایی یافت. دین اسلام نیز راهکارهایی برای رهایی از این اختلال ارائه کرده است تا خانواده از استحکام کافی برخوردار باشد.

مفهوم‌شناسی

وسواس به‌معنی بد اندیشیدن و فکر بد در دل داشتن است<ref>. عمید، فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژۀ وسوسه. </ref> که شیطان را القاگر آن به قلب انسان<ref> .«وسواس از دیدگاه اسلام و قرآن»، وب‌سایت اندیشه سلامت روان.</ref> و در اثر اضطراب دانسته‌اند. این بیماری در دو نوع فکری و عملی خود را می‌نمایاند.<ref> . کریمی، «آیا وسواس بیماری است؟»، سلامت نیوز.</ref> وسواس فکری، افکاری است که به‌طور مستمر، بی‌اختیار و آزاردهنده به ذهن رخنه می‌کند.<ref> .«وسواس (روانشناسی)»، ویکی‌فقه.</ref> وسواس فکری در رابطه زناشویی نیز نوعی از وسواس است که صمیمیت جنسی و ارتباط نزدیک و عاشقانه را از بین می‌برد و افراد را دچار مشکلات زناشویی می‌کند و رضایت از زندگی را کاهش می‌دهد.<ref> .رئیسی و دیگران، «عملکرد جنسی و رضایت‌مندي زناشویی در زنان مبتلا به اختلال وسواس جبري»، 1395ش، ص13. </ref> نگرانی از کثیف‌شدن محل رابطه، سرعت در استحمام یا نگرانی اختلال در نظم امور، از جمله وسواس‌های فکری است که لذت جنسی را از بین می‌برد.<ref> . قهرمان‌نژاد، «اختلال وسواس و تأثیر آن بر رابطه زناشویی و جنسی»، وب‌سایت دکتر صالحی. </ref>

زمینه‌های وسواس فکری در رابطه زناشویی

از علل زمینه‌ساز وسواس فکری در رابطه زناشویی ایده‌آل‌پروری و تصور همسر بی‌نقص و کامل است که زمینه‌ساز تمرکز بر کمبودها و نقص‌های همسر حول محورهای خصوصیات اخلاقی، ثبات عاطفی، ظاهر بدن، جامعه‌پذیری یا شایستگی و هوش همسر است که می‌تواند موجب پریشانی خاطر و اتلاف وقت طرفین شود.<ref> .«همه چیز در رابطه با ROCD»، وب‌سایت سیمیاروم.</ref>

علائم وسواس فکری در رابطه زناشویی

از علائم وسواس فکری در روابط زناشویی تصاویری است که ناخواسته و تکراری همراه با ناراحتی و مزاحمت، آدمی را به ‌تسخیر خود درمی‌آورد.<ref> .«وسواس در روابط زناشویی»، وب‌سایت دکتر معاذی‌نژاد.</ref>

با بروز نشانه‌های زیر می‌توان دریافت که فرد در روابط زناشویی خود دچار وسواس شده است:

• همواره احساسات همسر یا خود را زیر سؤال می‌برد؛
• همسر را با هم‌جنسان او مقایسه می‌کند؛
• روابط عاشقانه همسر را زیر سؤال برده و دوست‌داشتن خود توسط همسر را باور ندارد؛
• همواره مشکلات عاطفی و اخلاقی یا جسمانی همسر را دنبال می‌کند؛
• دائم نگران خیانت همسر و یا ترک رابطه همسر است.<ref>.«تأثیر وسواس بر زندگی مشترک + 9 راهکار برای زندگی با همسر وسواسی»، وب‌سایت مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه. </ref>

زنان مبتلا به وسواس فکری، برای رفع اضطراب و استرس خود، دائم از همسر خود می‌پرسند که آیا هنوز دوستم داری یا عاشقم هستی؟ آنان با این سؤال‎‌ها می‌خواهند ترس ازدست‌دادن یا خیانت‌کردن را کاهش دهند. این زنان در پی داشتن رابطۀ خوب با همسر خود بسیار خیال‌پردازی می‌کنند؛ در حالی که این وسواس موجب شکاک و بدبین شدن همسر آنان می‌شود.<ref>.«تأثیر وسواس بر زندگی مشترک + 9 راهکار برای زندگی با همسر وسواسی»، وب‌سایت مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه. </ref>

نحوۀ سنجش وسواس فکری

امروزه از تست روانشناسی وسواس فکری عملی ییل براون (YBOCS) جهت سنجش میزان وسواس فکری – عملی استفاده می‌شود. در این آزمون به افراد گفته می‌شود تا چه میزان دچار وسواس فکری – عملی هستند. <ref> . «تست وسواس فکری – عملی»، وب‌سایت جعبه ابزار ذهنی.</ref>

مضرات وسوسه‌های فکری زناشویی

وسوسه‌های فکری موجب از هم‌گسیختگی خانواده و خواری فرد می‌شود. <ref> .مظاهری، اخلاق در خانه، 1389ش، ج2، ص۱۵۲.</ref> از مضرات این وسوسه‌ها، منفی‌بافی، عدم رشد، خستگی از زندگی، بی‌نشاطی، سوءظن و در آخر دیوانگی غیرقابل وصف است.<ref> . مظاهری، اخلاق در خانه، 1389ش، ج1، ص394-398.</ref> کاهش میل جنسی، ایجاد اضطراب و کاهش رضایت‌مندی از زندگی زناشویی نیز از مضرات دیگر وسواس فکری است. <ref> .علمردانی صومعه، «مقایسه رضامندی زناشویی در افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری -عملی و عادی»، 1397ش، ص15. </ref>

راهکارهای حمایتی

1. شناخت عمیق فرد وسواسی؛
2. شناخت مؤلفه‌های مرتبط با وسواس؛
3. برنامه‌ریزی صحیح؛
4. بهره‌گیری از روان‌شناسان؛
5. ایجاد فضای حمایتی روانی و اجتماعی.<ref> .علمردانی صومعه، «مقایسه رضامندی زناشویی در افراد مبتلا به‌اختلال وسواس فکری - عملی وعادی»، 1397ش، ص20.</ref>

درمان وسواس فکری

وسواس فکری را می‌توان با تغییر محتوای فکری فرد بیمار توسط روان درمان،<ref> .مؤذنی، «اختلال وسواس فکری و درمان آن»، وب‌سایت دکتر ترانه مؤذنی. </ref> بی‌اعتنایی به این افکار<ref> .مظاهری، اخلاق در خانه، 1389ش، ج1، ص۴۰۶.</ref> و با اراده و اختیار فردی، امید به ‌بهبودی و مراجعه به روانپزشک درصورت حاد شدن وسواس، درمان کرد.<ref> .«وسواس (روانشناسی)»، ویکی‌فقه.</ref>

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در درمان وسواس فکری، مداوای شناختی- رفتاری از درمان‌های دارویی تأثیر بیشتری دارد. <ref> .طیرانی‌راد و دیگران، «اثربخشی درمان‌های روان‌شناختی و دارویی در درمان اختلال وسواسی فکری- عملی»، 1394ش، ص75.</ref>

عدم مقایسه و توجه به رفتار و جنبه‌های مثبت همسر، دلایل انتخاب او، تشکر و قدردانی در برابر خوبی‌های همسر و در نهایت مراجعه به روانشناس می‌تواند راه مقتبله با هجوم افکار منفی و وسواس فکری باشد. <ref> .درویشی، «مقایسۀ همسر با دیگران»، وبلاگ دکتر شقایق درویشی.</ref>

درمان وسواس فکری در قرآن

• یاد خدا : قرآن کریم یکی از راهکارهای رسیدن به آرامش را ذکر و یاد خدا دانسته است. <ref> سورۀ رعد، آیۀ 28</ref>
• توکل: واگذاری امور زندگانی به ‌خدا، در بهداشت‌ روانی نقش به‌سزایی دارد؛ به‌طوری که تمامی دلواپسی‌ها، دغدغه‌ها، وسواس‌ها و اضطراب‌ها از عدم توکل به خدا نشأت می‌گیرد. <ref> .«درمان‌های قرآنی برای بیماری وسواس»، وب‌سایت تبیان.</ref>

درمان وسواس فکری در طب سنتی

از نگاه اطبا وسواس یک اختلال ناشی از سردی مغز و غلبۀ سودا است که سبب هجوم افکار ناخوشایند و ناگهانی به ذهن افراد می‌شود.

طب سنتی راهکارهایی برای غلبه بر وسواس ارائه کرده است:

• ورزشی که سبب تعریق شود؛
• پرهیز از غذاهای سودا‌ زا و سرد؛
• خودداری از بروز رفتارهای سودا زا مانند دیر خوابیدن، کارهای فکری خسته کننده، کارهای سخت جسمانی؛
• پرهیز از قرارگرفتن در محیط‌های دارای امواج الکترومغناطیسی و آب‌وهوای خشک که سودا زا هستند؛
• استفاده روزانه از دمنوش اسطوخودوس و سنبل الطیب؛
• ماساژ دادن ملاج سر با روغن بادام هر شب قبل از خواب؛
• بوییدن گلاب خالص به مدت پنج دقیقه شب‌ها؛
• میل کردن یک عدد سیب به‌صورت ناشتا؛
• خوردن جوشانده‌ بنفشه با گل ختمی؛
• درست کردن مزاج؛ خوردن روزانه دو انار ملس به‌مدت چهل روز می‌تواند باعث دفع سودا و غلبه بر وسواس شود.<ref>«رهایی از وسواس و حملات وسواسی با طب سنتی«، وب‌سایت طبایع</ref>

منابع

• قرآن
• «تأثیر وسواس بر زندگی مشترک + 9 راهکار برای زندگی با همسر وسواسی»، وب‌سایت مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه، تاریخ درج مطلب: 29 مهر 1401ش.
• «تست وسواس فکری – عملی»، وب‌سایت جعبه ابزار ذهنی، تاریخ بازدید: 9 مرداد 1402ش.
• خیراندیش، حسین، «وسواس فکری و راه درمان»، وب‌سایت اینما، تاریخ درج مطلب: 4 خرداد 1401ش.
• «درمان‌های قرآنی برای بیماری وسواس»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 20 شهریور 1392ش.
• درویشی، شقایق، «مقایسۀ همسر با دیگران»، وبلاگ دکتر شقایق درویشی، تاریخ بازدید: 18 مرداد 1402ش.
• رئیسی، فیروزه و دیگران، «عملکرد جنسی و رضایت‌مندي زناشویی در زنان مبتلا به ‌اختلال وسواس جبري»، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک، سال 19، شمارۀ 4، تیر 1395ش.
• «رهایی از وسواس و حملات وسواسی با طب سنتی»، وب‌سایت طبایع، تاریخ درج مطلب: 8 آبان 1396ش.
• طیرانی‌راد، علی و دیگران، «اثربخشی درمان‌های روان‌شناختی و دارویی در درمان اختلال وسواسی فکری- عملی»، مطالعات روان‌شناسی بالینی، سال پنجم، شمارۀ ۱۹، تابستان ۱۳۹۴ش.
• علمردانی صومعه، سجاد، «مقایسه رضامندی زناشویی در مبتلا به اختلال افراد وسواس فکری -عملی و عادی»، مجله روانشناسی و روان‌پزشکی شناخت، شمارۀ پنجم، سال ششم، 1397ش.
• عمید، حسن، فرهنگ فارسی، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 11 مرداد 1402ش.
• قهرمان‌نژاد، ندا، «اختلال وسواس و تأثیر آن بر رابطه زناشویی و جنسی»، وب‌سایت دکتر صالحی، تاریخ بازدید: 8 مرداد 1402ش.
• کریمی، محمد، «آیا وسواس بیماری است؟»، سلامت نیوز، تاریخ درج مطلب: 24 اردیبهشت 1392ش.
• مؤذنی، ترانه، «اختلال وسواس فکری و درمان آن»، وب‌سایت دکتر ترانه مؤذنی، تاریخ درج مطلب: 25 آبان 1399ش.
• مظاهری، حسین، اخلاق در خانه، قم، اخلاق، 1389ش.
• «نوروز»، وب‌سایت آقای کافی‌نت، تاریخ بازدید: 10 مرداد 1402ش.
• «وسواس از دیدگاه اسلام و قرآن»، وب‌سایت اندیشه سلامت روان، تاریخ بازدید: 11 مرداد 1402ش.
• «وسواس در روابط زناشویی»، وب‌سایت دکتر معاذی‌نژاد، تاریخ بازدید: 11 مرداد 1402ش.
• «وسواس (روانشناسی)»، ویکی‌فقه، تاریخ بازدید: 11 مرداد 1402ش.
• «همه چیز در رابطه با ROCD»، وب‌سایت سیمیاروم، تاریخ درج مطلب: 28 تیر 1400ش.