آندروژین (مد): تفاوت میان نسخه‌ها

اصطلاح «آندروژین» تلفیقی از واژه‌های یونانی مرد (andras) و زن (gune) است. آندروژین به ترکیب ویژگی‌های زنانه و مردانه اشاره دارد و کیفیت و حالتی است که نه زنانه و نه مردانه است.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/373983405_In_what_ways_has_the_move_to_androgynous_fashion_in_the_late_2010s_and_2020s_destabilized_clothing's_association_with_gender_norms_in_fashion_design Berman, “In what ways has the move to androgynous fashion in the late 2010s and 2020s destabilized clothing's association with gender norms in fashion design?”,Fashion Design : (2).]</ref> مد آندروژینی در تلاش است لباس‌های دو جنس را ترکیب کند و انگاره جنسی همسان را برای زن و مرد به تصویر بکشد.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/350183914_Unisex_Clothing_A_Sustain_Ale_Way_of_Self_Expression Dikkar, “Unisex Clothing, A Sustain Ale Way of Self Expression”, Textile and Fashion Technology 11: (12)]</ref>

اگرچه آندروژین در برخی از سبک‌های لباس در طول تاریخ قابل مشاهده بوده؛ اما در مجموع در طولانی‌مدت از نظر اجتماعی قابل قبول نبوده است.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/373983405_In_what_ways_has_the_move_to_androgynous_fashion_in_the_late_2010s_and_2020s_destabilized_clothing's_association_with_gender_norms_in_fashion_design Berman, “In what ways has the move to androgynous fashion in the late 2010s and 2020s destabilized clothing's association with gender norms in fashion design?”,Fashion Design : (7).]</ref> جامعۀ غربی تغییرناپذیری در لباس را نشانگر جامعۀ بدون تغییر می‌پندارد. تا پیش از قرن هجدهم پوشیدن لباس‌های مردان توسط زنان و بالعکس نوعی طغیان‌گری محسوب می‌شد. پس از توسعۀ نسبی اقتصاد، پوشیدن لباس‌های مردانه در میان زنان رده‌های بالاتر طبقۀ حاکم رایج شد و آندروژین اولیه با سبک بسیار ساده ظهور یافت.<ref>[https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=df278b9dec9e067854717852f14e9305ae869bdb Chen, “Androgynous style in fashion”, Advanced Materials Research 175: (976-977).]</ref>  نخستین سبک آندروژین در اوایل قرن هجدهم در انگلستان و فرانسه دیده شد.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/350183914_Unisex_Clothing_A_Sustain_Ale_Way_of_Self_Expression Dikkar, “Unisex Clothing, A Sustain Ale Way of Self Expression”, Textile and Fashion Technology 11: (12)]</ref> در طول دهۀ 1800م به‌دلیل انقلاب صنعتی، لباس‌های کار در مقیاس وسیع تولید شدند که به پوشیدن یونیفرم‌هایی از شلوار و ژاکت از روی لباس انجامید. این مد معیارهای هنجار جنسیتی مورد پذیرش جامعه برای زنان و مردان را تغییر داد و زنان را شیفته خود کرد. در دهۀ 1850م، «بلومرز» شکلی از شلوارهای مردانه بود که مورد توجه زنان قرار گرفت؛ زیرا زنان در پی حذف دامن‌های بلند از پوشش خود بودند.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/350183914_Unisex_Clothing_A_Sustain_Ale_Way_of_Self_Expression Dikkar, “Unisex Clothing, A Sustain Ale Way of Self Expression”, Textile and Fashion Technology 11: (12-13)]</ref>

در دوران مدرن، انواع مختلفی از سبک‌های آندروژین به وجود آمد و لباس‌های غربی بر سبک لباس شرقی تأثیر گذاشت. صنعتی شدن به‌سرعت ارزش‌های جامعۀ اروپا را  تغییر داد. زنان در مبارزه برای احقاق حقوق خود، سبک پوشش خود را به‌تدریج به مردان نزدیک و سبک آندروژین را پایه‌گذاری کردند. در جامعه مدرن، زنان مشغول کار و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی شدند. در نظام صنعتی مدرن، زنان بر اساس ارزش‌ها و دیدگاه‌های مردانه ارزیابی و انتخاب می‌شدند؛ به‌طوری که زنانی که صفات و ظاهر مردانۀ کمتری داشتند، حقوق خود در قبال مردان را از دست می‌دادند. پس از جنگ جهانی اول، زنان بریتانیایی و آمریکایی در انتخاب نوع پوشش اولویت اصلی خود را راحتی آن در نظر گرفتند. زنان برای نشان دادن برابری با مردان و جا افتادن در نقش‌های اجتماعی جدید، از شیوۀ زندگی مردان از جمله لباس پوشیدن آنان تقلید و لباس زنانه را مشابه مردان، به‌شکل ساده طراحی می‌کردند. در طول جنگ جهانی دوم به‌دلیل کمبود امکانات، تفاوتی بین لباس مردانه و زنانه وجود نداشت. شلوار، پیراهن، لباس کار و موهای کوتاه در این دوره رایج شد.<ref>[https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=df278b9dec9e067854717852f14e9305ae869bdb Chen, “Androgynous style in fashion”, Advanced Materials Research 175: (977-978).]</ref>

 

در اثر ارتقای رسانه‌ها و با رواج رایانه‌ها و فرا رسیدن عصر اطلاعات، چرخه مد سرعت گرفت و انگارۀ برابری زن و مرد با شدت بیشتری دنبال شد. استایل‌های آندروژین با سبک‌های متنوعی عرضه شدند. سبک‌هایی مانند لباس‌های مربوط به ارتش، پانک، هیپی و یاپی با هم ترکیب شدند و ترکیب جدید سبک‌های آندروژینی را تشکیل دادند. امروزه کفش کتانی، شلوار جین، چکمه، تی‌شرت دارای نوشته، جلیقه‌ها و کلاه‌های بیسبال، همگی با سبک‌های آندروژین ادغام شده‌اند و زنان و مردان آن را می‌پوشند. سبک آندروژین نه تنها سبک لباس پوشیدن زنان، بلکه نگرش آنها نسبت به زندگی را نیز تغییر داده است.<ref>[https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=df278b9dec9e067854717852f14e9305ae869bdb Chen, “Androgynous style in fashion”, Advanced Materials Research 175: (979-978).]</ref> در اوایل قرن 21، مد آندروژینی در سطح جهانی رواج یافت و افراد مشهور زیادی از آن استفاده کردند.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/350183914_Unisex_Clothing_A_Sustain_Ale_Way_of_Self_Expression Dikkar, “Unisex Clothing, A Sustain Ale Way of Self Expression”, Textile and Fashion Technology 11: (12-13)]</ref>

در گذشته، لباس‌های آندروژینی عمدتاً به لباس‌های مبدل اطلاق می‌شد. در جامعه مدرن، لباس‌های آندروژین به‌طور کلی به لباس‌های یونیسکس اطلاق می‌شود. بدون لباس‌های مبدل، لباس‌های یونیسکس هرگز تکامل نمی‌یافتند.<ref>[https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=df278b9dec9e067854717852f14e9305ae869bdb Chen, “Androgynous style in fashion”, Advanced Materials Research 175: (976).]</ref>

'''آندروژین ریترو؛''' این سبک از مد وینتیج الهام گرفته و دارای اکسسوری‌های قدیمی و خاطره‌انگیز است. در این نوع آندروژین عناصری از دهه‌های مختلف برای ایجاد ظاهری منحصربه‌فرد ترکیب می‌شوند.<ref>[https://nakysha.com/androgynous-fashion-guide/ Fernando, “Guide to Explore Gender Neutral Androgynous Fashion”, nakysha website.]</ref>

هدف از مد آندروژین از نظر سبک ‌شناختی، حذف تمایز بصری بین ویژگی‌های فیزیکی مردانه و زنانه و در نتیجه بیان هویت جنسیتی غیر دوگانه است.<ref>[https://thevou.com/fashion/androgynous-fashion/ Russell, “Androgynous Fashion: How to Defy Gender Norms in Style”, thevou website.]</ref> ترویج لباس‌های آندروژین با هدف حرکت به‌سمت برابری جنسیتی و پذیرش هویت‌های جنسیتی مختلف و ناهنجار انجام می‌شود.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/373983405_In_what_ways_has_the_move_to_androgynous_fashion_in_the_late_2010s_and_2020s_destabilized_clothing's_association_with_gender_norms_in_fashion_design Berman, “In what ways has the move to androgynous fashion in the late 2010s and 2020s destabilized clothing's association with gender norms in fashion design?”,Fashion Design : (8-9).]</ref>

لباس‌های یونیسکس.<ref>[https://nakysha.com/androgynous-fashion-guide/   Fernando, “Guide to Explore Gender Neutral Androgynous Fashion”, nakysha website.]</ref>

در مد آندروژین اغلب از رنگ‌های خنثی و کم‌رنگ، همانند مشکی، سفید، خاکستری، سرمه‌ای، زیتونی، خاکی، بژ یا قهوه‌ای روشن استفاده می‌شود.<ref>[https://nakysha.com/androgynous-fashion-guide/   Fernando, “Guide to Explore Gender Neutral Androgynous Fashion”, nakysha website.]</ref>

این مد توسط بسیاری از افراد، از جمله افرادی که دارای جنسیت خنثی و غیر از زن و مرد هستند یا افراد دگرباشی جنسی یا افرادی که ناسازگاری جنسیتی دارند، پذیرفته شده است. بسیاری از این افراد از سبک‌های آندروژینی برای بیان هویت جنسی خود استفاده می‌کنند.<ref>[https://nakysha.com/androgynous-fashion-guide/   Fernando, “Guide to Explore Gender Neutral Androgynous Fashion”, nakysha website.]</ref> یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث می‌شود لباس‌های آندروژین در بین زنان رایج شود، عامل راحتی،<ref>[https://www.familyindustries.com/blog/the-rise-of-gender-neutral-clothing   “THE RISE OF GENDER-NEUTRAL CLOTHING”, familyindustries website.]</ref> پوشانندگی و آزادی این نوع لباس‌ها است.<ref>[https://thevou.com/fashion/androgynous-fashion/   Russell, “Androgynous Fashion: How to Defy Gender Norms in Style”, thevou website.]</ref> لباس‌های زنانه عموماً میزان راحتی کمتری دارند.<ref>[https://www.familyindustries.com/blog/the-rise-of-gender-neutral-clothing   “THE RISE OF GENDER-NEUTRAL CLOTHING”, familyindustries website.]</ref>راحت و کاربردی بودن مد آندروژین سبب شده است که در محیط‌های مختلف پوشیده شود؛<ref>[https://nakysha.com/androgynous-fashion-guide/   Fernando, “Guide to Explore Gender Neutral Androgynous Fashion”, nakysha website.]</ref> به همین دلیل بسیاری از زنان به دنبال لباس‌های راحت‌ در بین لباس‌های مردانه هستند.<ref>[https://www.familyindustries.com/blog/the-rise-of-gender-neutral-clothing   “THE RISE OF GENDER-NEUTRAL CLOTHING”, familyindustries website.]</ref>

مد آندروژین را می‌توان در لباس‌های مختلف، مانند کت و شلوار، شلوار جین، پیراهن دکمه‌دار، تی‌شرت، کفش ورزشی و چکمه مشاهده کرد.<ref>[https://nakysha.com/androgynous-fashion-guide/   Fernando, “Guide to Explore Gender Neutral Androgynous Fashion”, nakysha website.]</ref>

جنبش آزادی زنان در طول دهه‌های 1960 و 1970م؛<ref>[https://www.banimode.com/blog/what-is-androgynous-fashion/   «مد آندروژین چیست؛ شرح تاریخچۀ آن تا به امروز»، وب‌سایت بانی مد.]</ref>

موسیقی؛ آرایش صورت و پوشیدن لباس‌های زنانه و سبک‌های آندروژین توسط خواننده‌های مرد بر آندروژین اثرگذار بود.<ref>[https://moderoozmag.com/%D9%81%D8%B4%D9%86-%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86%DB%8C%D8%9B-%D9%87%D9%86%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C/   آهنی‌زاد، «فشن آندروژنی؛ هنر فراجنسیتی»، وب‌سایت مد روز.]</ref>

پیشینۀ مد در غرب؛<ref>[https://nakysha.com/androgynous-fashion-guide/   Fernando, “Guide to Explore Gender Neutral Androgynous Fashion”, nakysha website.]</ref>

معمولاً اصطلاحات آندروژین و یونیسکس به‌جای هم استفاده می‌شوند. یونیسکس اصطلاحی است که بیشتر در مورد لباس‌هایی که به هر دو جنس زن و مرد اختصاص دارد، استفاده می‌شود؛ اما آندروژین اصطلاحی ترکیبی است و در مواردی به کار می‌رود که افراد فاقد هویت جنسیتی مشخص، از لباس‌های یونیسکس استفاده کنند. البته رواج مد آندروژین در سال‌های اخیر سبب سیالیت هنجارهای جنسیتی شده است.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/373983405_In_what_ways_has_the_move_to_androgynous_fashion_in_the_late_2010s_and_2020s_destabilized_clothing's_association_with_gender_norms_in_fashion_design Berman, “In what ways has the move to androgynous fashion in the late 2010s and 2020s destabilized clothing's association with gender norms in fashion design?”,Fashion Design : (2 & 7).]</ref>

برای عادی‌سازی این مد افراد مشهور لباس‌هایی می‌پوشند که معمولاً مخالف هویت جنسی آنان است و بدین جهت بسیاری از افراد معمولی نیز که هویت جنسی متعارضی ندارند، لباس‌های آندروژین را در کمد لباس‌های خود دارند و از آن استفاده می‌کنند. عادی‌سازی لباس‌های آندروژین توسط افراد مشهور و برندهای معروف موجب می‌شود افراد به کلیشه‌های مبتنی بر جنسیت در مد توجهی نکنند و این موضوع امکان پذیرش گستردۀ هویت‌های جنسیتی متفاوت در این مد را فراهم می‌کند. بسیاری از سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرها به‌دنبال نادیده‌انگاری هنجارهای جنسیتی و بیان هویت جنسیتی از طریق لباس برای عموم مردم هستند.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/373983405_In_what_ways_has_the_move_to_androgynous_fashion_in_the_late_2010s_and_2020s_destabilized_clothing's_association_with_gender_norms_in_fashion_design   Berman, “In what ways has the move to androgynous fashion in the late 2010s and 2020s destabilized clothing's association with gender norms in fashion design?”,Fashion Design : (8-9).]</ref>

از سال 2020م در ایالات متحده، میانگین محصولات عرضه شده به‌صورت تک‌جنسیتی یا بدون جنسیت، 500 درصد رشد داشته است و بازار اروپا نیز شاهد روند مشابهی با نرخ رشد 325 درصدی است. با توجه به اینکه تاجران، دیگر لباس‌ها را به لباس‌های مردانه یا زنانه دسته‌بندی نمی‌کنند، مشتریان ناچارند از گروه لباس‌های مشترک خرید کنند.<ref>[https://stylesage.co/blog/is-fashions-future-genderless/   Herrmann, “Is Fashion's Future Genderless?”, stylesage website.]</ref>

امروزه سبک‌های مختلف مد آندروژین در صنعت مد آسیا فراگیر شده است و سبک آندروژین در انیمیشن‌ها، داستان و رمان تصویری، کی‌پاپ و جی‌پاپ به تصویر کشیده شده است.<ref>[https://shikooopik.com/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%85%D8%AF-%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%A7%D9%84/   «تاریخچۀ مد آندروژین تا زمان حال»، وب‌سایت شیک و پیک.]</ref>

تضعیف نقش‌های جنسیتی؛<ref>[https://the-rosenrot.com/defining-androgyny-in-fashion/   “DEFINING ANDROGYNY AND ELIMINATION OF GENDER CODES IN FASHION”, rosenrot website.]</ref>

درهم شکستن کلیشه‌های جنسیتی در صنعت مد؛<ref>[https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-16-0041-8_60   Saha et al, “Androgynous Fashion from the Concept to Consumers: An Empirical Study”, Design for Tomorrow 1.]</ref>

شکستن هنجارهای جنسیتی در صنعت پوشاک؛<ref>[https://www.closetedstance.org/post/what-is-the-positive-impact-of-androgynous-fashion   “What is the positive impact of Androgynous Fashion?”, closetedstance website.]</ref>

نادیده گرفتن اختیار افراد در انتخاب پوشاک.<ref>[https://stylesage.co/blog/is-fashions-future-genderless/   Herrmann, “Is Fashion's Future Genderless?”, stylesage website.]</ref>

* «اکسسوری چیست و به چه چیزهایی گفته می‌شود»، وب‌سایت ویرگول، تاریخ بازدید: 17 دی 1402ش.

* آهنی‌زاد، سپیده «فشن آندروژنی؛ هنر فراجنسیتی»، وب‌سایت مد روز، تاریخ درج مطلب: 30 فروردین 1402ش.

* «تاریخچۀ مد آندروژین تا زمان حال»، وب‌سایت شیک و پیک، تاریخ درج مطلب: 18 مهر 1399ش.

* «مد آندروژین چیست؛ شرح تاریخچۀ آن تا به امروز»، وب‌سایت بانی مد، تاریخ درج مطلب: 11 تیر 1401ش.

* Berman, Sophie. 2023. “In what ways has the move to androgynous fashion in the late 2010s and 2020s destabilized clothing's association with gender norms in fashion design?”,Fashion Design.

*  

* Chen, Si. 2011.“Androgynous style in fashion”. Advanced Materials Research 175.

*  

* “DEFINING ANDROGYNY AND ELIMINATION OF GENDER CODES IN FASHION”, rosenrot website, Date of Upload: 24 August 2019.

*  

* DIKKAR, CHETNA. 2021. “UNISEX CLOTHING: A SUSTAIN ALE WAY OF SELF EXPRESSION”. International Journal of Textile and Fashion Technology 2.

*  

* Fernando, Anne, “Guide to Explore Gender Neutral Androgynous Fashion”, nakysha website, Date of Upload: 20 March 2023.

*  

*  

* Herrmann, Viktoria, “Is Fashion's Future Genderless?”, stylesage website, Date of Visit: 6 January 2024.

*  

*  

* Russell, Aidan, “Androgynous Fashion: How to Defy Gender Norms in Style”, thevou website, Date of Uoload: 7 January 2023.

*  

*  

* Saha, Indranil et al. 2021. “Androgynous Fashion from the Concept to Consumers: An Empirical Study”. Design for Tomorrow 1.

*  

*  

* “THE RISE OF GENDER-NEUTRAL CLOTHING”, familyindustries website, Date of Upload: 1 january 2023.

* “What is the positive impact of Androgynous Fashion?”, closetedstance website, Date of Upload: 17 January 2020.        

[[رده: ویکی‌رز]] [[رده: هویت]] [[رده: مد و مدلینگ]] [[رده: آسیب‌شناسی پوشش]]